Ποια είναι η Τζώρτζια Μελόνι;

Κρίσιμες εκλογές στην Ιταλία σήμερα και ο αριστερός συρφετός με τους "φιλελέφτ" συνοδοιπόρους του έχει πανικοβληθεί, για άγνωστους λόγους. Μια και οι αργυρώνητοι κονδυλοφόροι γράφουν συνεχώς άρθρα με ένα πλήθος ανακρίβειες και ασυναρτησίες καλόν είναι να γνωρίζουμε ορισμένα πράγματα για την "πέτρα του σκανδάλου"...

Ποια είναι η Τζώρτζια Μελόνι; 25-9-2022

Όπως αφηγούνται παλιοί συναγωνιστές της Τζώρτζια Μελόνι: «Όταν τον Ιούλιο του 1992 μια 15χρονη μαθήτρια ήρθε να γραφτεί στην τοπική οργάνωση της Ρώμης του “Μετώπου Νεολαίας” την αντιμετωπίσαμε μάλλον με σκεπτικισμό, αμφιβάλλοντας αν μπορέσει να αντέξει». Το «Μέτωπο» ήταν μια ακτιβιστική αντιμαρξιστική οργάνωση αποτελούμενη κυρίως από νεαρούς και ελάχιστες κοπέλες, που συγκρούονταν σχεδόν καθημερινά στους δρόμους, στα σχολεία και τα πανεπιστήμια, αντιμετωπίζοντας την αριστερή τρομοκρατία, η οποία διέθετε συνήθως την υποστήριξη των Αρχών.

Όμως, σταδιακά, αυτό το νεαρό κορίτσι, η Τζώρτζια Μελόνι, κέρδισε την αποδοχή τους, αναλαμβάνοντας τον έναν ηγετικό ρόλο μετά τον άλλο, καθώς ανερχόταν στην ιεραρχία. Τριάντα χρόνια αργότερα η Μελόνι βρίσκεται ένα βήμα πριν την ανάδειξή της στην πρώτη γυναίκα πρωθυπουργό της Ιταλίας, επί κεφαλής μιας Συμμαχίας, η οποία, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, προβλέπεται ότι θα κερδίσει τις εκλογές της 25ης Σεπτεμβρίου. Η άνοδός της είναι η ιστορία μιας χώρας που επιλέγει να κυβερνηθεί από ένα άτομο που είχε ελάχιστες πιθανότητες να φτάσει σ’ αυτήν την θέση, ένα «αουτσάιντερ», μετά την κατάρρευση της κυβέρνησης που διευθύνει ο Μάριο Ντράγκι, ο «νονός» του οικονομικού κατεστημένου της Ευρώπης. Η Ιταλία κλυδωνίζεται αυτήν την περίοδο από συσσωρευμένα προβλήματα, όπως και ολόκληρη η Ευρώπη, επομένως ως επικεφαλής της τρίτης μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Μελόνι θα διαδραματίσει ισχυρό ρόλο στη διαμόρφωση των απαντήσεων της Συμμαχίας σε αυτές τις κρίσεις, καθώς αυτές εκτυλίσσονται. Πάρα πολλοί στις Βρυξέλλες και στις διάφορες άλλες πρωτεύουσες, αναρωτιούνται ποια είναι πραγματικά αυτή η γυναίκα; Τι διαμόρφωσε τις αξίες της; Από πού προέρχεται; Πώς σκέφτεται η Τζώρτζια Μελόνι;

Οι απαντήσεις, εν μέρει, μπορούν να αναζητηθούν ανάμεσα στους φίλους και συναγωνιστές της από εκείνες τις πρώτες μέρες στο «Μέτωπο Νεολαίας» της Ρώμης. Πολλά μέλη της αρχικής ομάδας είναι πλέον ανώτερα στελέχη του κόμματος «Αδέλφια της Ιταλίας» (Fratelli d’ Italia, οι τρεις πρώτες λέξεις του ιταλικού εθνικού ύμνου). Κάποιοι πρόκειται να συμμετάσχουν με την κυβέρνηση της Μελόνι στην διοίκηση της χώρας και επομένως θα ήταν καλό να πληροφορηθούμε ορισμένα γεγονότα.

Εκείνη την ημέρα του καλοκαιριού του 1992, η Μελόνι πρέπει να φαινόταν σαν μια περίεργη περίπτωση στον ακτιβιστικό και ριζοσπαστικό πατριωτικό χώρο. Η οικογένειά της προερχόταν από μια παλιά και παραδοσιακά αριστερή γειτονιά της Ρώμης, την Γκαρμπατέλλα (Quartiere Garbatella). Σχολεία σαν το δικό της και τα πανεπιστήμια της περιοχής κυριαρχούνταν από την αριστερά. Ο πατέρας της ψήφιζε το PCI (Κ.Κ. Ιταλίας) και το να ενταχθεί ένα άτομο στον πατριωτικό χώρο ήταν από μόνη της μια εξόχως επαναστατική πράξη.

«Κανείς από εμάς δεν θα μπορούσε ποτέ, έστω και στιγμιαία, να φανταστεί τότε τι λένε σήμερα οι δημοσκοπήσεις ότι μπορεί να συμβεί», επισημαίνει ο Νικόλα Προκατσίνι (Nicola Procaccini), ο οποίος είχε ενταχθεί στο «Μέτωπο της Νεολαίας» την ίδια εποχή με την Μελόνι και είναι τώρα ευρωβουλευτής του κόμματος «Αδέλφια της Ιταλίας».

Σύμφωνα με την ιστοσελίδα της ίδιας της Μελόνι, το έναυσμα που την ώθησε να ενταχθεί στο Μέτωπο Νεολαίας ήταν η δολοφονία εκείνη την ημέρα του εισαγγελέα κατά της μαφίας Paolo Borsellino. Αλλά αυτό που εδραίωσε τη δέσμευσή τους στην υπόθεση, σύμφωνα με τους συντρόφους της, ήταν ένας ένθερμος πατριωτισμός — και μια παρόρμηση να επαναστατήσουν.

Στο αυτοβιογραφικό βιβλίο της “Io sono Giorgia: Le mie radici, le mie idee” (2021, «Είμαι η Τζώρτζια: Οι ρίζες μου, οι ιδέες μου», του οποίου είχε κυκλοφορήσει μια περίληψη σε ηχητική μορφή το 2020 με τίτλο: “Io sono Giorgia: Sono Una Donna, Sono Una Madre, Sono Cristiana” Είμαι μια Γυναίκα, είμαι μια Μητέρα, είμαι Χριστιανή), η Μελόνι αποκαλύπτει ότι οι αριστεροί καθηγητές της, μετέτρεψαν τις εξετάσεις του τελευταίου έτους σπουδών της σε μια παράσταση (show) δικαστηρίου πολιτικών φρονημάτων, μέχρι που απείλησε με νομική αγωγή.

«Σαφώς επαναστατούσαμε, καθώς οι περισσότεροι μαθητές ήταν αριστεροί», τονίζει ο Προκατσίνι. Αλλά τα κίνητρά μας ήταν «τα ίδια με σήμερα, αν και πιο ριζοσπαστικά… η αγάπη και ο θυμός για τη χώρα μας και ο τρόπος που έχει υποβαθμιστεί».

Το τοπικό παράρτημα του «Μετώπου Νεολαίας» έγινε γνωστό ως «Οι Γλάροι», από την πολυδιαβασμένη την δεκαετία του 1970 και κλασσική πλέον νουβέλα του Ρίτσαρντ Μπαχ, «Ο Γλάρος Ιωνάθαν» (“Jonathan Livingston Seagull” ο αυθεντικός τίτλος). Όπως ο Τζόναθαν, ήταν τα αουτσάιντερ που συγκεντρώθηκαν για έναν μεγαλύτερο σκοπό. Πολλοί από τους «Γλάρους» είχαν περίπλοκη οικογενειακή ζωή και έψαχναν για μια εναλλακτική οικογένεια, κατά την άποψη της Μελόνι. Ο πατέρας της, που ψήφιζε Κ.Κ.Ι. όπως προαναφέραμε, είχε εγκαταλείψει την οικογένειά τους. Η ιδιότητα μέλους των «Γλάρων» δεν ήταν μερικής απασχόλησης. Η πολιτική τους «ήταν μια αδηφάγα εμπειρία που κυρίευε όλη σου τη ζωή, συμπεριλαμβανομένων και των σχέσεων. Στην κινητοποίηση μιας εκδήλωσης, είπαν στους ακτιβιστές να πάρουν τους τηλεφωνικούς καταλόγους τους και να καλέσουν φίλους εκτός πολιτικής», θυμάται ο Procaccini. «Πήραμε τους τηλεφωνικούς μας καταλόγους, αλλά διαπιστώσαμε ότι κανείς μας δεν είχε φίλους εκτός πολιτικής».

Η ομάδα πολέμησε βίαιους πολέμους ελέγχου περιοχών εναντίον ακτιβιστών από την αριστερά, με αποτέλεσμα συχνά τα μέλη να τραυματίζονται σοβαρά. Ο Τζιοβανμπατίστα Φατσολάρι (Giovanbattista Fazzolari), τώρα γερουσιαστής και ένας από τους στενότερους συμβούλους της Μελόνι, αναφέρει: «Όλη η γενιά μας κατέληξε να περάσει μερικές μέρες στο νοσοκομείο. Μου έκαναν θεραπεία για πληγές, σπασμένο χέρι. Αυτό ήταν μέρος της κανονικότητάς μας».

«Οι ακτιβιστές προσπαθούσαν να προστατεύουν τα κορίτσια», τονίζει ο Προκατσίνι, «αλλά η Μελόνι ακόμη και τότε δεν ήθελε ειδική μεταχείριση». Ο ίδιος

αποκαλύπτει ότι, όταν δεν πολεμούσαν αριστερούς ακτιβιστές, τα μέλη του Μετώπου Νεολαίας είχαν μια αναπάντεχη διανοητική περιέργεια για την κομμουνιστική και σοσιαλιστική πολιτική θεωρία: Τα Σαββατοκύριακα, μακριά, σε δάση και μοναστήρια, τραγουδούσαν τραγούδια από αριστερούς καλλιτέχνες και εκτιμούσαν τους αριστερούς συγγραφείς και αγωνιστές όπως ο Τσε Γκεβάρα, «επειδή μοιραστήκαμε τον αγώνα τους ενάντια στην αδιαφορία», καταλήγει ο Προκατσίνι.

Περισσότερο όμως από πολιτικά κείμενα, επηρεάστηκαν από μυθιστορήματα φαντασίας, συχνά για αουτσάιντερ που ενώνονται για να θριαμβεύσουν πάνω στο κακό. Τα αγαπημένα βιβλία της Μελόνι περιλάμβαναν το μετα-αποκαλυπτικό πολυδιαβασμένο μυθιστόρημα «The Stand» (κυκλοφόρησε στα ελληνικά με τον τίτλο «Το Κοράκι») του Stephen King και τα μυθιστορήματα του Βρετανού συγγραφέα Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν (J. R. R. Tolkien, «Ο Άρχοντας των Δακτυλιδιών»), τα κείμενα του οποίου είχαν οικειοποιηθεί από μια προηγούμενη γενιά του ιταλικού ριζοσπαστικού πατριωτικού κινήματος.

"Οι πολιτικές θέσεις της και η προσωπική της ζωή"

Παρά τον αντρικό κόσμο που κατοικούσε η Μελόνι, κατά καιρούς την βοήθησε το γεγονός ότι ήταν γυναίκα. Ο τότε μέντοράς της Φάμπιο Ραμπέλλι (Fabio Rampelli), τώρα βουλευτής του κόμματος «Αδέλφια της Ιταλίας», την επέλεξε για να θέσει υποψηφιότητα ως δημοτική σύμβουλος, «επειδή ήταν ασεβής και γλυκιά ταυτόχρονα και ήταν τέλεια περίπτωση για να διαλύσει την εικόνα του σκληρού, καθαρού ακροδεξιού σκίνχεντ”.

Όταν η Μελόνι έγινε η νεώτερη υπουργός της Ιταλίας στα 31 της, ζούσε ακόμα στο σπίτι με τη μητέρα της, αν και πάντα εργαζόταν για να συνεισφέρει στο σπίτι. Απέφυγε το κυβερνητικό αυτοκίνητο με υπάλληλο οδηγό που της παραχωρήθηκε και πήρε το Mini της στο κοινοβούλιο. Ισχυρίζεται ότι η εγκατάλειψη από τον πατέρα της, τής έχει αφήσει ένα αίσθημα ανεπάρκειας, το οποίο την ωθεί να δουλεύει ασταμάτητα. Κατά τον Φατσολάρι, «Η μεγάλη δύναμη της Τζώρτζια είναι ότι δεν αισθάνεται ποτέ πλήρως άνετη. Μελετά και προετοιμάζει πράγματα που για άλλους θα ήταν ρουτίνα».

Η πολιτική ιδεολογία της Μελόνι απορρίπτει τις ψευτοπροοδευτικές «αξίες» και ασπάζεται τις πολιτικές ταυτότητας. Είναι χτισμένη στην υπεράσπιση των εθνικών συνόρων, των εθνικών συμφερόντων και της παραδοσιακής οικογένειας. Ανέκαθεν ήταν σθεναρά κατά των ναρκωτικών και κατά των αμβλώσεων, αν και επιμένει ότι δεν θα απαγόρευε τις αμβλώσεις. Αγανακτεί με αυτό που θεωρεί ως την κυριαρχία της ελιτιστικής αριστεράς στον δημόσιο λόγο και στο ιταλικό κατεστημένο —ιδίως τον ακαδημαϊκό χώρο και το δικαστικό σύστημα. «Μας αποκαλούν τέρατα», είπε. Τέτοιες καταγγελίες είναι κοινές για τους δεξιούς πολιτικούς σε όλο τον κόσμο.

Η τάση να πλαισιώνει το έργο της με μιλιταριστικούς όρους δεν καταπραΰνει τις ανησυχίες των κριτικών και των αντιπάλων της αριστεράς, οι οποίοι «ανακάλυψαν» μια ευθεία γραμμή από το φασιστικό παρελθόν της Ιταλίας υπό τον Μουσολίνι έως τους σημερινούς «Αδελφούς της Ιταλίας». Έχει αναφερθεί ως στρατιώτης και η πολιτική ως «αποστολή» της. Θεωρεί τον εαυτό της τυχερή που έχει σύντροφο και παιδί. Δίνει μεγάλη σημασία στη συνέπεια και στο να παραμένει πιστή στις πολιτικές της ρίζες, ανησυχώντας συχνά για το πώς η 15χρονη Μελόνι θα έκρινε τις αποφάσεις της τώρα, είπε ο Προκατσίνι: «Την νοιάζει πολύ αυτό το συναίσθημα που την οδήγησε να ασχοληθεί με την πολιτική, ο έφηβος δεν είναι διεφθαρμένος». Αυτή η αντίληψη της σταθερότητας την εξυπηρέτησε καλά την ίδια και τους «Αδελφούς» κατά τη διάρκεια μιας ταραχώδους περιόδου δυσκίνητων κυβερνήσεων συνασπισμού, μιας πανδημίας και της οικονομικής αβεβαιότητας, βοηθώντας την να πάρει ψήφους από το δεξιό αντίπαλο κόμμα της Λέγκας.

«Όσον αφορά την εξωτερική πολιτική, η Μελόνι έχει δείξει ότι μπορεί να εξελιχθεί και να προσαρμοστεί. Το 2018, γιόρτασε την εκλογική νίκη του Βλαντιμίρ Πούτιν που αντιπροσωπεύει «την αδιαμφισβήτητη βούληση του ρωσικού λαού». Και στο βιβλίο της, που κυκλοφόρησε πέρυσι, επαίνεσε τους Ιταλούς ηγέτες όπως ο Μπετίνο Κράξι και ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι για το ότι στάθηκαν στο πλευρό των ΗΠΑ. Μετά την εισβολή στην Ουκρανία, ανυπομονώντας να θεωρηθεί από το διεθνές κατεστημένο ως μετριοπαθής, η Μελόνι έχει ευθυγραμμιστεί ανεπιφύλακτα με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ.

"Η αγέλη των λύκων"

Ωστόσο, ενώ υπάρχει χώρος για ευελιξία όταν το απαιτεί η πολιτική, η Μελόνι βασίζεται σε μια δεμένη ομάδα συμμάχων που είναι μαζί της για χρόνια. Στο κόμμα είναι και η αδερφή και ο κουνιάδος της. Ο κύκλος, σύμφωνα με τα λόγια ενός πρώην βουλευτή, είναι «κλειστός». Μερικές φορές, η πίστη και οι κοινές μάχες μετρούν περισσότερο από την εμπειρία.

Η ομάδα του γραφείου της Μελόνι πρέπει να αντιμετωπίσει τις αδυναμίες της και τα αυστηρά της πρότυπα. Γράφει μόνο με το χέρι με κεφαλαία γράμματα σε τετράγωνα — και απαιτεί οτιδήποτε έχει να διαβάσει να εκτυπωθεί, σε μία σελίδα, με γραμματοσειρά Segoe 12. Έχοντας δεχτεί bullying για το βάρος της ως έφηβη, είναι πλέον μια ομολογημένα αθλητικά «εθισμένη», επιλέγοντας πάντα ξενοδοχεία όπου μπορεί να τρέξει. Αν σταματήσει, το μυαλό της «γίνεται ένα είδος χύτρα ταχύτητας», έγραψε στο βιβλίο της. Αυτός ο εσωτερικός κύκλος είναι ζωτικής σημασίας για την κατανόηση της Μελόνι ως ηγέτη. Όταν χρειάζεται να πάρει μια απόφαση, δεν το κάνει μόνη της. Πρώτα συμβουλεύεται όσους γνωρίζουν το θέμα, είπε ο Φατσολάρι. Στο βιβλίο της αναφέρει τον Κίπλινγκ: «Η δύναμη του λύκου είναι η αγέλη. Η δύναμη της αγέλης είναι ο λύκος». Για τον Φατσολάρι, η δύναμη της αγέλης των λύκων είναι ότι γνωρίζονται 30 χρόνια. «Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, όλοι έχουμε ανακαλύψει ο ένας τα πλεονεκτήματα και τις αδυναμίες του άλλου», είπε. «Σταδιακά υπήρξε μια επιλογή για το ποιος είναι κατάλληλος για ηγεσία και ποιος όχι». Ωστόσο, η πίστη της Μελόνι στις ρίζες της ομάδας της κινδυνεύει επίσης να εμποδίσει το κόμμα της να μεταβεί πλήρως σε μετριοπαθείς συντηρητικούς. Η Μελόνι αρνείται να αφαιρέσει την φλόγα που ισχυρίζονται οι αντίπαλοί της ότι σχετίζεται με τον φασισμό από το λογότυπο των «Αδελφών» επειδή είναι μέρος της ιστορίας τους.

Ωστόσο, η διακυβέρνηση σε έναν συνασπισμό απαιτεί αναπόφευκτα συμβιβασμούς. Εάν κερδίσει τις εκλογές της Κυριακής, η Μελόνι δεν θα είναι πια αουτσάιντερ. Όταν η πολιτική πραγματικότητα χτυπήσει και έρθει η ώρα να συμβιβαστεί με τα ιδανικά της, η 15χρονη μαθήτρια θα προσέχει πίσω από την πλάτη της, με την πιο σκληρή κρίση από όλους.

Να μη ζούμε με ψέμματα!

Δημήτρης Ε. Ευαγγελίδης

Παρατράβηξε αυτό το παραμύθι με τον Χο-Τσι-Μιν (αυτή είναι η σωστή προφορά) στην Έδεσσα με κίνδυνο να εκτεθούμε ως πόλη και ως χώρα (βλ. δηλώσεις Δένδια) και είναι καιρός να αποκατασταθούν τα γεγονότα στις πραγματικές τους διαστάσεις.

Παραθέτουμε τα δύο εξαιρετικά τεκμηριωμένα σημαντικά άρθρα του Εδεσσαίου δημοσιογράφου Άρη Παπαγιάννη και ας βγάλουμε τα συμπεράσματά μας...

Ένα ερώτημα που ζητά απάντηση:

Ήταν ο Χο Τσι Μιν, ποτέ, στην Έδεσσα;

Η ανταπόκριση του Σ. Γρηγοριάδη από το Βιετνάμ, το 1966, όπως δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Μακεδονία» και αναφέρεται στο Μακεδονικό Μέτωπο, στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και την περιοχή μας, ίσως να απαντά στο ερώτημα μας

Δημοσιεύω, σήμερα και για πρώτη φορά, την ενδιαφέρουσα ανταπόκριση του γνωστού συγγραφέα - δημοσιογράφου και πολιτικού Σόλωνα Γρηγοριάδη, (γεννήθηκε στη Καστοριά το 1912 και πέθανε στην Αθήνα το 1994. Έζησε και στην Έδεσσα όπου υπηρετούσε ο πατέρας του). Ο Σ. Γρηγοριάδης «φέρεται» από κάποιες πηγές ότι πήρε συνέντευξη από τον ηγέτη του Βιετνάμ Χο Τσι Μιν, (το πραγματικό όνομα του βιετναμέζου ηγέτη ήταν Γκουγέν Σιν Κουγκ, το Χο Τσι Μιν είναι ψευδώνυμο που το πήρε γύρω στα 1940-45 και σημαίνει « ο φωτισμένος»). Στο κείμενο που ακολουθεί δεν υπάρχει κάποια συνέντευξη αλλά αναφέρεται ένας διάλογος που έκανε ο Σ. Γρηγοριάδης με κάποιον άγνωστο βιετναμέζο ο οποίος του είπε πως είχε βρεθεί με τις γαλλικές δυνάμεις στο Μακεδονικό Μέτωπο και κάπως γνώριζε τη περιοχή μας. Είναι ένας σύντομος διάλογος που έγινε σε «ένα χαμόσπιτο στη Σαϊγκόν», προφανώς στη διάρκεια μια σύντομης «κράτησης» (για εξακρίβωση στοιχείων) του δημοσιογράφου. Η Σαϊγκόν τότε (1966) ήταν στα χέρια των νοτιοβιετναμέζων (αλλά και των αμερικανικών δυνάμεων) ενώ ο κομμουνιστής ηγέτης και αρχηγός των ανταρτών Χο Τσι Μιν βρισκόταν στο Ανόι (Βόρειο Βιετνάμ) όπου και πέθανε το 1969 και, έτσι, δεν κατόρθωσε να δει τη κατάληψη της Σαϊγκόν από τις δυνάμεις του Βορείου Βιετνάμ (30-4-1975). Δεν φαίνεται να υπάρχει κάποιο άλλο δημοσίευμα.

Στο σημείο αυτό θέλω να ευχαριστήσω θερμά τον Εδεσσαίο Αναστάσιο Φιλιππίδη που ζει στην Αθήνα και μου παρεχώρησε αυτό το δημοσίευμα ύστερα από την επίπονη έρευνα του στα αρχεία της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Παρακάτω, η σελίδα της «Μ» με την ανταπόκριση που αναφέρεται στο θέμα (φύλλο της 2-2-1966) και πιο κάτω το πλήρες κείμενο. (Διατηρήθηκε η πρωτότυπη ορθογραφία και σύνταξη).

«Μεγάλη δημοσιογραφική επιτυχία της «Μακεδονίας»

Πως είδα τον πόλεμον του Βιετνάμ. Στέλεχος των Βιετ Κογκ μου ομιλεί. (του απεσταλμένου μας κ. Σολ. Γρηγοριάδη)

Να περιμένεις να σου επιβάλουν…κεφαλική ποινή αμείλικτοι, άγνωστοι και βλοσυροί δικαστές και να σε δέχεται μια εγκάρδια φωνή που σου μιλά για το τόπο σου – υπό στενή έννοια- και σε απόσταση 10.000 χιλιομέτρων , μπορεί να σου προκαλέσει την ισχυρότερη έκπληξη της ζωής σου. Κι αυτό δοκίμασα κι΄ εγώ στο μυστηριώδες χαμόσπιτο της Σαϊγκόν, την παραμονή των Χριστουγέννων. Ώρα 12 και 15΄ακριβως. Έξω , η πολεμική πρωτεύουσα του Βιετνάμ θα πανηγύριζε την πρόσκαιρη «Χόα Μπίνχ» (ειρήνη) που της χάριζε το χριστουγεννιάτικο "παύσατε πυρ" με ένα θορυβώδες φεστιβάλ. Αλλ΄εδώ μέσα επικρατούσε βαθειά σιωπή που την έκοψε η ζεστή φωνή του άγνωστου γέρου βιετναμέζου.

-Μασεντουάν! Καστοριά! Σαλονίκ! Βαρτικόπ!

Ο γέρος αυτός έπρεπε να είναι τουλάχιστον 65 χρονών. Είχε λεπτά χαρακτηριστικά, σχιστά ασιατικά μάτια, ξυρισμένο πρόσωπο στο οποίο διακρινόταν μια ενεργητικότητα όχι συνηθισμένη και ντύσιμο πολύ αξιοπρεπές και σοβαρό. Δεξιά του καθόταν ένας άλλος γέρος με βιβλική όψη που θύμιζε πολύ Χο Τσι Μινχ. Το ίδιο μυτερό γενάκι, το ίδιο κατεβαστό μουστάκι που το επέστεφαν δυο ζωηρά , αεικίνητα μάτια και παρά πάνω ένα άσπρο άφθονο μαλλί. Και αριστερά του ένας νέος άντρας, όχι πάνω από 30-35 χρονών με αυστηρή και αδρή όψη με ύφος αρχηγού.

Η πρώτη μου διαπίστωση πριν ακούσω τη φωνή του γέρου: Δικαστήριο! Έτσι όπως καθόντουσαν πίσω από ένα σανιδένιο τραπέζι, με τα πειστήρια (τα πράγματα που μου πήραν) παραταγμένα μπροστά τους και με τις βλοσυρές μορφές τους, νόμισες πως ξεπετάχτηκαν από καμιά γκραβούρα λαϊκής δίκης. Αλλά η φιλική υποδοχή του γέρου έβαλε τα πράγματα στη θέση τους. Αυτός ο άνθρωπος έπρεπε να ξέρη καλά όχι απλώς την Ελλάδα αλλά ειδικά την Μακεδονία. Ανέφερε Σαλονικ και Καστοριά. Αλλ' εκείνο που προκάλεσε την μεγάλη μου έκπληξη ήταν το Βερτικόπ ! Βερτικόπ είναι απλούστατα η σημερινή Σκύδρα, 15 χιλιόμετρα κάτω από την Έδεσσα. Πριν από χρόνια επί τουρκοκρατίας και έως ότου κατά το1925 ή 30 μετονομαστεί, έτσι λεγόταν: Βερτικόπ! Που τόξερε ο άγνωστος εκείνος βιετναμέζος;

Ένας Βιετναμέζος στη Μακεδονία

Διάβασε την έκπληξη στο πρόσωπο μου και έβαλε τα γελια. Ενα γέλιο οξύ αλλά και χαρούμενο, παιδικό. – Τα χάσατε, συνέχισε. Σας μιλώ για την Μακεδονία και απορείτε που ξέρω ότι είσθε από την Μακεδονία. Μα, απλούστατα, το είδα στο διαβατήριο σας : Καστοριά. Ξέρω την πόλη αυτή. Την είχα ακουστά εδώ και πολλά χρονια. Ξέρω ότι βρίσκεται στην βόρεια Ελλάδα που σε σας δεν είναι χωρισμένη από την νότια, όπως σε μας και που λέγεται Μακεδονία. Ξέρω και την Σαλονίκ.

Ενώ μου μιλούσε μου έκανε νόημα να καθίσω σε μια καρέκλα, μπρος στο τραπέζι των «δικαστών». – Μα, εκείνο το Βερτικόπ, είπα, που το ξέρετε;

Το οξύ παιδικό γέλιο πάλι ξεπήδησε σαν ρουκέτα από το γεροντικό στόμα.

-Το Βερτικόπ ! Μα, έχω μείνει εκεί πολλές μέρες!

-Στο Βερτικόπ; Σεις ;

-Πολύ απλό πράμα. Στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο είχα καταταγεί στην ανάμικτη ινδοκινεζική μεραρχία του γαλλικού στρατού που ήρθε στην ωραία χώρα σας. Που είσαστε τότε εσείς; Στην Καστοριά; Φαντάζομαι θα είχατε γεννηθή.

-Ναι, ναι ήμουν πολύ μικρός αλλά δεν έμενα στην Καστοριά. Ζούσα εκεί κοντά στο Βερτικόπ. Στην Έδεσσα, δηλαδή τότε λεγόταν Βοδενά.

-Βοδενά ! Ναι, μια πόλη με πολλά νερά.

-Ακριβώς.

-Δεν έτυχε να πάω αν και ήταν πολύ κοντά, αλλά άκουσα. Στο Βερτικόπ, λοιπόν, ήταν έδρα της γαλλικής μεραρχίας.

-Το θυμάμαι, πραγματικά.

-Ένα διάστημα, λοιπόν, βρέθηκα εκεί. Αυτό είναι όλο. Δεν είναι, όμως, θαυμάσιο; Τι μικρός είναι ο κόσμος. Ζήσαμε τόσο κοντά εσείς κι εγώ σε πολεμικές μέρες, χωρίς να ξέρη ο ένας τον άλλο. Μια μικρή προσπάθεια της μοίρας και μπορούσε θαυμάσια να είχαμε συναντηθή και γνωρισθή. Για σκεφθήτε: ένας Ανναμίτης φαντάρος κι ένα Ελληνόπουλο κάναν παρέα στο Βερτικόπ. Και ξανασυναντιούνται μετά 50 χρόνια στη Σαϊγκόν, πάλι σε πολεμικές μέρες…

Γελούσε πάλι εγκάρδια, απροσποίητα, ενθουσιασμένος. Φαινόταν πως τον ευχαριστούσε, τον συγκινούσε η απροσδόκητη εκείνη συγκυρία, που ένωσε τις μνήμες μας από εποχές και πράγματα, τα οποία ζήσαμε από κοινού 10.000 χιλιόμετρα μακριά από αυτό το σπίτι, πριν από πέντε δεκαετίες. Και εγώ σκαφτόμουν ότι αποτελούσε καλή τύχη για μένα τούτη η συνάντησις που μου άνοιγε τις πύλες της καρδιάς του γεροβιετναμέζου. Άλλως τε, η εγκαρδιότης του έβλεπα πως είχε κάπως την αντανάκλαση της και στους άλλους δυο «δικαστές».

Ο γέρος και ο νέος δεν μιλούσαν, δεν γελούσαν. Δεν ξέρω καν, αν ξέραν κι αυτοί γαλλικά, μέναν σιωπηλοί σαν Σφίγγες. Αλλά η μάσκα της ανεξιχνίαστης ψυχρότητας , είχε αρχίσει να διαλύεται. Έβλεπα να απλώνεται στις φυσιογνωμίες τους κάτι σαν φιλικό φως.

-Δεν ξέρετε πόσο με συγκινεί αυτή η σύμπτωση να σας συναντήσω, λέω στο γέρο.

-Το πιστεύω επειδή κρίνω από τον εαυτό μου. Αλήθεια, πάρτε παρακαλώ τα πράγματα σας. Και μου δίνει το πορτοφόλι, το διαβατήριο, τις κάρτες, τον Παπαστράτο. Μόνο το χαρτί του Βιετναμέζου έλλειπε. Καλό σημάδι. Δείχνει πως το πήραν υπ’ όψιν.

-Να μας συγχωρείτε γι΄αυτήν την προσωρινή κατάσχεση, μου λέει. Ήταν όμως αναγκαία. Και τώρα πέστε μας πως βρεθήκατε εδώ…»

Σημ. Αυτό ήταν το μόνο κείμενο από τις ανταποκρίσεις του Σ. Γρηγοριάδη από το Βιετνάμ, που αναφέρεται στη περιοχή μας (Βοδενά, Βερτικόπ κλπ.). Από όσο με πληροφόρησαν ο ερευνητής κ. Αναστ. Φιλιππίδης, ο καθηγητής που ΠΑΜΑΚ και ιστορικός ερευνητής του Πρώτου Παγκ. Πολέμου κ. Βλ. Βλασίδης και ο συγγραφέας-δημοσιογράφος κ. Φαίδων Γιαγκιόζης, δεν γνωρίζουν να υπάρχει κάτι άλλο ανάλογο και σχετικό με το θέμα.

(Εισαγωγικό σχόλιο και αποτύπωση του πρωτότυπου κειμένου: Άρης Παπαγιάννης)

Ο Θειος Χο, ο Σόλων και τα Βοδενά

Του Άρη Παπαγιάννη

Ο κάθε τόπος, ο κάθε λαός έχει τη δική του ιστορία και πρέπει να είναι περήφανος γι αυτή. Η Έδεσσα έχει πλούσια ιστορία που χάνεται στα βάθη των αιώνων και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει αυτή η ιστορία να διαμορφώνεται ανάλογα με επιδιώξεις και σκοπιμότητες ούτε να «μαγειρεύεται» με συνταγές που –σύντομα- μπορούν να αποδειχτούν αποτυχημένες . Με άλλα λόγια δεν χρειάζεται η Έδεσσα να επιδιώκει να αποδείξει όψιμες και «περίεργες» ιστορίες για την παρουσία διάσημων προσωπικοτήτων προκειμένου να πετύχει αμφισβητούμενα οικονομικά οφέλη. Το τουριστικό προϊόν της Έδεσσας είναι η ομορφιά της, οι καταρράκτες και τα βουνά της, είναι η μεγάλη της ιστορία μέσα στη καρδιά της Μακεδονίας και στην γενέθλια γη της μεγαλύτερης προσωπικότητας της παγκόσμιας ιστορίας, του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Συνεπώς, οποιαδήποτε καινοφανής θεωρία που έρχεται στο φως – αναπόδεικτα- μετά από μισόν αιώνα, περίπου, για να «τεκμηριώσει» ότι –δήθεν- από εδώ πέρασε κάποτε ο ηγέτης και ιδρυτής του σύγχρονου Βιετνάμ, Χο Τσι Μιν, (ο οποίος πολέμησε σφόδρα τη γαλλική αποικιοκρατία και την αμερικανική επέμβαση στη χώρα του), είναι μια παράτολμη ενεργεία που –ίσως- αποδειχτεί χίμαιρα. Ο Δήμος Έδεσσας πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός όταν επιχειρεί διεθνή ανοίγματα και σχέσεις με άλλες χώρες. Εκτός από την ιδία τη πόλη, οι εκπρόσωποι του, στο εξωτερικό εμφανίζονται-κυρίως- ως Έλληνες, συνεπώς εκφράζουν και την εξωτερική πολιτική. Η γλώσσα της διπλωματίας είναι μια πολύ λεπτή υπόθεση για να ανατίθεται σε πρόσωπα που δεν την κατέχουν. Η ευγένεια των άλλων δεν πρέπει να θεωρείται ως αφέλεια. Εδώ και πολύ καιρό ο Δήμος Έδεσσας έχει αναπτύξει ένα μύθευμα που εμφανίζει τον Χο Τσι Μιν ως στρατιώτη των γαλλικών δυνάμεων που πολέμησαν στο Μακεδονικό Μέτωπο του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Το όλο θέμα στηρίχτηκε σε κάποια ανταπόκριση του δημοσιογράφου –πολεμικού ανταποκριτή Σόλωνα Γρηγοριάδη από τη Σαϊγκόν (δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Μακεδονία» της 2ας Φεβρουαρίου 1966 ) και αυτή η ανταπόκριση φέρεται ως –δήθεν- συνέντευξη με τον αρχηγό της βιετναμικής επανάστασης και νικητή του πολέμου Χο Τσι Μιν, ενός μεγάλου κομμουνιστή ηγέτη, ιδεολόγου και πολυτάλαντου πολιτικού που έχει περάσει στο πάνθεον των προσωπικοτήτων που σημάδεψαν τον εικοστό αιώνα. Η υπόθεση αυτή είναι ιδιαίτερα σοβαρή για να στηρίζεται σε αμφίβολες προφορικές αναφορές και άστοχες ερμηνείες όταν μάλιστα το πρόσωπο που φέρεται ότι πηρέ τη συνέντευξη δεν ευρίσκεται στη ζωή και δεν είναι σε θέση ούτε να επιβεβαιώσει, ούτε να διαψεύσει τα αναφερόμενα. Το ανησυχητικό στην ιστορία είναι ότι όλα όσα θρυλούνται και αναφέρονται έχουν περιβληθεί τον μανδύα και την επισημότητα ενός δελτίου τύπου , συνεπώς όλοι οι αποδέκτες του οφείλουν να τα λάβουν σοβαρά υπόψη τους ως αληθινά. Ίσως θα μπορούσα να γράψω πολλά ακόμη, όμως θα παραθέσω το αυθεντικό κείμενο της συνέντευξης και ο καθένας μπορεί να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα. Ωστόσο, επιθυμώ να κάνω και μερικές, ακόμη, επισημάνσεις:

Α) Ο σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα. Σ' αυτό συμφωνούμε όλοι, νομίζω.

Β)Η ιστορία είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να παίζουμε μαζί της. Γ) Ο Χο Τσι Μιν δεν υπηρέτησε σε γαλλικές δυνάμεις. Καμία βιογραφία του δεν αναφέρει κάτι σχετικό αν και έχουν κυκλοφορήσει πολλές εκδόσεις. Ούτε το επίσημο κράτος του Βιετνάμ γνωρίζει κάτι σχετικό

Δ) Υπάρχει η αρμόδια υπηρεσία της Ανατολικής Στρατιάς, στη Γάλλια που έχει όλα τα ονόματα όσων υπηρετήσαν στο Μακεδονικό Μέτωπο. Συνεπώς, κάποιος μπορεί να απευθυνθεί εκεί και να πάρει πληροφορίες.

Ε) Ο Σόλων Γρηγοριάδης πουθενά δεν αναφέρει ότι ο Χο Τσι Μιν ήρθε στα Βοδενά. Ηταν σοβαρός συγγραφέας και δημοσιογράφος και πρόσεχε πολύ τα όσα δημοσίευε. Ο ίδιος έγραψε την τρίτομη Ιστορία της Σύγχρονης Ελλάδας (1941-74), την Ιστορία της Εθνικής Αντίστασης (1944-69), την Ιστορία της δικτατορίας (1967-74) την Ιστορία της Νεώτερης Ελλάδας κ.α. Νομίζω ότι δεν χρειάζεται να επανέλθω σ’αυτό.

 

Περί Ουκρανίας και άλλων τινών…

Περί Ουκρανίας και άλλων τινών…

Δημήτρης Ε. Ευαγγελίδης

Ουδέποτε συμπάθησα τους Ρώσσους, για συγκεκριμένους ιστορικούς λόγους, που σχετίζονται με την πολιτική τους απέναντι στην πατρίδα μας. Όσοι μελετούν Ιστορία τους γνωρίζουν. Από αυτό το σημείο όμως μέχρι του σημείου να προσπαθούν να με πείσουν κάποιοι ότι το μαύρο είναι άσπρο υπάρχει διαφορά και επί πλέον εξοργίζομαι διότι υποτιμούν την νοημοσύνη μου.

Επιδιώκω λοιπόν, όταν επιχειρώ να αναλύσω γεγονότα και καταστάσεις να είμαι αντικειμενικός όσο μπορώ. Δυστυχώς, διαπιστώνω ότι πολλοί γίνονται εύκολα θύματα της πλύσης εγκεφάλου που ασκείται από την ακατάσχετη προπαγάνδα αυτών των ημερών, διότι αγνοούν βασικές πληροφορίες για τα γεγονότα και τις εξελίξεις που είχαν προηγηθεί ή κάποιοι άλλοι κάνουν απλώς την δουλειά τους ακολουθώντας εντολές και οδηγίες. Έτσι, η παραπληροφόρηση οργιάζει για μια προαναγγελθείσα σύγκρουση ενεργειακών συμφερόντων, που μεθοδεύτηκε να εξελιχθεί σε πολεμική σύγκρουση.

Το άρθρο μου που ακολουθεί και στο οποίο αναφερόμουν στα γεγονότα της Ουκρανίας το είχα αναρτήσει στις 27 Φεβρουαρίου 2022 σε άλλη ιστοσελίδα. Πιστεύω ότι καλό θα είναι να μελετηθεί.

Ουκρανία: Να θυμηθούμε τα γεγονότα

Με το πέρας του Ψυχρού Πολέμου το 1989, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζορτζ Μπους (ο πρεσβύτερος), ανέλαβε το δύσκολο έργο της επιτήρησης και ολοκλήρωσης της συντεταγμένης διάλυσης της Σοβιετικής Ένωσης. Η σύνθετη αυτή αποστολή περιλάμβανε την σταθερή άσκηση πίεσης προς τους Σοβιετικούς έτσι ώστε να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους για διάλυση, δίχως όμως να ασκείται τόσο έντονη πίεση που θα μπορούσε να θίξει την εθνική υπερηφάνεια των Ρώσων. Υπενθυμίζεται το πραξικόπημα κατά του Γκορμπατσόφ από αξιωματούχους που τον θεωρούσαν προδότη, γεγονός που καθιστούσε σαφές στον Μπους ότι έπρεπε να εμμένει στη στάση του, δίχως όμως να επαίρεται ή να γίνεται πιεστικός. Παρά τα όποια μειονεκτήματά του, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε στον πατέρα Μπους πως κατάφερε να επιτύχει τον στόχο του.

Τον πρόεδρο Μπους αντικατέστησε ο «ολετήρας» της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ, ο απερίγραπτος Μπιλ Κλίντον (1993-2001), γνωστός για τις μετέπειτα εγκληματικές πολιτικές του στην Γιουγκοσλαβία. Ο Κλίντον θεώρησε ότι δεν δεσμευόταν από τις ρητές διαβεβαιώσεις του Μπους προς τους Σοβιετικούς, πως δηλαδή οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθούν περαιτέρω ανατολικά, εις βάρος των περιοχών επιρροής της Ρωσίας.

Έκτοτε ξεκίνησε η άκρατη επέκταση του ΝΑΤΟ (βλ. παρακάτω εικόνα με το σαρκαστικό σχόλιο) και η γεωπολιτική περικύκλωση της Ρωσίας, γεγονός που ενοχλούσε αφάνταστα τον πρόεδρο Πούτιν και το καθεστώς του τις δεκαετίες που ακολούθησαν. Αξιοποιώντας τους πλουτοπαραγωγικούς πόρους της χώρας του και τις γεωπολιτικές συνθήκες και συγκυρίες, ο Πούτιν ισχυροποίησε κατά το δυνατόν την Ρωσία και, καθώς διέκρινε τη δεδομένη χρονική στιγμή την μείωση της αμερικανικής επιρροής και γοήτρου, αποφάσισε να δράσει.

Δυστυχώς, όπως και σε κάθε αντίστοιχη περίπτωση αυτοί που πληρώνουν το τίμημα είναι ο απλός λαός της Ουκρανίας οι οποίοι για ακόμα μια φορά θα βρεθούν πρόσφυγες στην ίδια τους την χώρα. Αυτό συνέβη και το 2014 όταν 2 εκ. άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Για ακόμα μια φορά οι μόνοι χαμένοι από την κρίση στην Ουκρανία είναι οι Ουκρανοί πολίτες, με δικιά τους ευθύνη. Εξηγώ το γιατί:

Το 1994, ο πρώτος πρόεδρος της Ουκρανίας, Leonid Kravchuk (1991-1994), παύθηκε από τα καθήκοντά του υπέρ του Leonid Kuchma (1994-2004), ο οποίος υποσχέθηκε καλύτερες σχέσεις με τη Ρωσία και να δώσει στη ρωσική γλώσσα ισότιμο καθεστώς στην Ουκρανία.

Το 2005, ο διάδοχός του, Βίκτορ Γιανουκόβιτς (2004-2005), καθαιρέθηκε μετά από μαζικές διαμαρτυρίες ενάντια σε νοθευμένες εκλογές, υπέρ ενός πιο εθνικιστή και φιλοευρωπαϊκού υποψηφίου, του Βίκτορ Γιούσενκο (2005-2010). Το 2010, ο Γιούσενκο έχασε από έναν αναγεννημένο Γιανουκόβιτς που έλαβε 48% των ψήφων. Όμως, ο Γιανουκόβιτς αποβλήθηκε με το πραξικόπημα μελών της Βουλής από την διαβόητη "επανάσταση" του Μαϊντάν και τις μαζικές διαδηλώσεις του 2013-2014.

Ένας εθνικιστής υποψήφιος και δισεκατομμυριούχος σοκολάτας, ο Πέτρο Ποροσένκο, έγινε ο επόμενος πρόεδρος (2014-2019), αλλά αντικαταστάθηκε από τον Βολοντίμιρ (Βλαντίμιρ) Ζελένσκι, έναν εβραϊκής καταγωγής ρωσόφωνο υποψήφιο υπέρ της ειρήνης, το 2019. Ο Ζελένσκι, στην τηλεοπτική εκπομπή που τον έκανε διάσημο στην Ουκρανία και τελικά τον εκτόξευσε στην προεδρία, έπαιξε έναν ρωσόφωνο καθηγητή ιστορίας γυμνασίου που γίνεται ξαφνικά πρόεδρος.

Τελικά, και εν αντιθέσει με τις πρώτες εντυπώσεις, οι ΗΠΑ αναδεικνύονται μάλλον ως οι μεγάλοι κερδισμένοι της παρούσας κατάστασης. Οι λόγοι είναι δύο: Αρχικά, μετά την ρωσική εισβολή, οι ΗΠΑ μπορούν να χρησιμοποιήσουν την Ουκρανία ως ένα παράδειγμα προς αποφυγή, υπενθυμίζοντας την μοίρα των χωρών που δεν δέχονται να ενσωματωθούν στη στρατιωτική συμμαχία ή την κηδεμονία τους. Και ο δεύτερος και βασικότερος λόγος είναι πως μετά το πάγωμα του αγωγού «Nord Stream 2» από τους Γερμανούς, ανοίγει πλέον διάπλατα ο δρόμος για την εξαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τις ΗΠΑ στην Ευρώπη.

Αυτός ήταν άλλωστε ο πραγματικός στρατηγικός στόχος της Ουάσινγκτον στην εν λόγω κρίση. Ούτε η Ουκρανία, ούτε η ασφάλεια της Ευρώπης, ούτε η εξάπλωση της ρωσικής επιρροής, αλλά τα αμερικανικά ενεργειακά συμφέροντα. Αυτά φαίνεται να εξυπηρετούνται πλήρως από τις τελευταίες εξελίξεις, και το γεγονός αυτό μπορεί να προσφέρει απαντήσεις στα ερωτήματα σχετικά με την αρχική αμερικανική αδράνεια και τις μετέπειτα άτονες κυρώσεις εναντίον της ρωσικής επιθετικότητας.

ΔΕΕ

 

Μεθοδεύσεις δημιουργίας τεχνητών εθνοτήτων

Η κατασκευή τεχνητών εθνοτήτων στους νεώτερους χρόνους υπήρξε βασικό εργαλείο γεωπολιτικής των Μεγάλων Δυνάμεων για την αποδυνάμωση των αντιπάλων τους. Κλασσικό παράδειγμα αποτελεί η πολιτική της μεγάλης Πολωνίας (Πολωνο-Λιθουανική Κοινοπολιτεία) του 15^ου - 17^ου αιώνα, που κατείχε στα ανατολικά (σημερινή Ουκρανία και Λευκορωσία)* τεράστιες εκτάσεις με ρωσσικούς πληθυσμούς, τους οποίους επιχείρησε μεθοδικά να αφομοιώσει. Το σοβαρό πρόβλημα που υπήρχε ήταν ότι αυτοί οι Ορθόδοξοι πληθυσμοί αντιμετώπιζαν με καχυποψία τους Καθολικούς Πολωνούς κατακτητές. Η λύση στο πρόβλημα αυτό αναζητήθηκε με τον προσηλυτισμό στην Ουνία** και την αντιμετώπιση του πληθυσμού ως Ουκρανών και όχι ως Ρώσσων. Επί πλέον ανάλογες προσπάθειες έγιναν και στο γλωσσικό: Οι υπαρκτές διαλεκτικές διαφορές μεταξύ της ρωσσικής γλώσσας και της ουκρανικής διαλέκτου μεγεθύνθηκαν, δημιουργήθηκε ξεχωριστό ουκρανικό κυριλλικό αλφάβητο, ενώ καλλιεργήθηκε βαθμιαία ουκρανική εθνική συνείδηση. Το αποτέλεσμα είναι γνωστό: Προέκυψε το «ουκρανικό έθνος».

Κάτι ανάλογο συνέβη και με την περίπτωση της Αυστρίας. Σύμφωνα με την Συνθήκη του Αγίου Γερμανού ή Συνθήκη του «Σαιν-Ζερμάν-αν-Λαι» (γαλλ. Saint-Germain-en-Laye) που υπογράφτηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 1919 μεταξύ των νικητών του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και της νεοδημιουργηθείσης «Αυστριακής Δημοκρατίας», του αυστριακού τμήματος της διαλυθείσας Αυστρο-Ουγγρικής Αυτοκρατορίας, απαγορεύθηκε στην Αυστρία να ενωθεί με τη Γερμανία πολιτικά ή οικονομικά χωρίς την έγκριση της «Κοινωνίας των Εθνών». Σύμφωνα με αυτό τον όρο, η αρχική ονομασία του νέου κράτους «Γερμανική Αυστρία» (Deutschösterreich) μετατράπηκε σε «Αυστρία». Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι πολιτικές για την δημιουργία αυστριακής εθνικής ταυτότητας, διαφορετικής από την γερμανική, συνεχίσθηκαν με κάθε μέσο.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει μια εργασία (1999) του Πανεπιστημίου της Βιέννης, στην οποία οι ερευνητές μεταφέρουν τις εμπειρίες τους από την μελέτη τους («Αναλυτική διερεύνηση της κατασκευής εθνικών ταυτοτήτων»)*** για το αυστριακό Έθνος (Austrian nation – sic!) και δίνουν οδηγίες και συμβουλές για το πώς μπορεί να κατασκευαστεί κατά το δυνατόν πιο ανώδυνα και αποτελεσματικά με την χρήση κατάλληλων (πολιτικών) στρατηγικών και γλωσσικών εργαλείων!

Ακόμη πιο πρόσφατα, είναι γνωστές οι μεθοδεύσεις για την κατασκευή ξεχωριστής εθνότητας από την σερβική στο Μαυροβούνιο, αλλά και για την κατασκευή «μακεδονικής» εθνότητας στα Σκόπια, στην οποία έχουμε συχνά αναφερθεί αναλυτικά.

_____________________________________

 (*) Η λέξη Ουκρανία (ουκραν.  Україна – Ουκραΐνα, ρωσ. Украина) είναι απλό τοπωνύμιο και σημαίνει κυριολεκτικά «στην άκρη» δηλ. παραμεθόρια περιοχή και αργότερα υπήρξε ονομασία ολόκληρης της χώρας.

(**) Υπενθυμίζουμε ότι ο όρος Ουνία (Unia) χρησιμοποιήθηκε γιά πρώτη φορά στην Πολωνία (1596), όπου οι Ιησουΐτες συνέλαβαν και εφήρμοσαν σχέδιο γιά την υπαγωγή των Ορθοδόξων στην Καθολική Εκκλησία. Οι Ουνίτες ακολουθούν το τυπικό της Ορθόδοξης Εκκλησίας με όλα τα εξωτερικά χαρακτηριστικά, αλλά αναγνωρίζουν ως κεφαλή της Εκκλησίας τους τον Πάπα της Ρώμης.

(***) Βλ. Rudolf de Cillia, Martin Reisigland and Ruth Wodak, «The discursive construction of national identities» εδώ: http://das.sagepub.com/content/10/2/149

Μια ακόμη χαρακτηριστική περίπτωση κατασκευής τεχνητής εθνότητας είναι και η περίπτωση της Λευκορωσίας (Belarus). 

Με το θέμα έχει ασχοληθεί η Ναταλία Λεστσένκο (Natalia Leshchenko) η οποία εργάζεται στο «Ινστιτούτο για τις Ιδεολογίες του Κράτους» [Institute for State Ideologies (INSTID)].Είναι συγγραφέας του ενδιαφέροντος άρθρου (λόγω της επιχειρηματολογίας που αναπτύσσει) με τίτλο: «Λευκορώσοι: σε ανάγκη για ένα έθνος» (Belarusians: in need of a nation, 8 December 2010), που δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα «openDemocracy» (εδώ: https://www.opendemocracy.net/natalia-leshchenko/belarusians-in-need-of-nation), η οποία χρηματοδοτείται από τον Τζ. Σόρος. Όπως γίνεται αντιληπτό, το άρθρο αποκαλύπτει τις λογικές και τα επιχειρήματα των «κατασκευαστών εθνοτήτων». 

Κριτική του άρθρου

Όπως προαναφέρθηκε, το παραπάνω άρθρο παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω των εξαιρετικά αποκαλυπτικών τοποθετήσεων της «ερευνήτριας» για τις μεθοδεύσεις που εφαρμόζουν οι «κατασκευαστές εθνοτήτων», με τις οποίες επιδιώκονται αφ’ ενός η επίτευξη συγκεκριμένων πολιτικών στόχων βραχυπρόθεσμα και αφ’ ετέρου η σταδιακή οικοδόμηση μακροπρόθεσμων γεωπολιτικών επιδιώξεων.

Υπενθυμίζουμε ότι η Λευκορωσία αποτελούσε μια περιοχή, κατοικούμενη από ορθόδοξους στην πλειονότητα πληθυσμούς στενά συγγενείς με τους Ρώσσους, τα εδάφη της οποίας διεκδικούσαν τόσο η Καθολική Πολωνία, όσο και η ορθόδοξη τσαρική Ρωσσία. Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο τα εδάφη της Λευκορωσίας διαμοιράσθηκαν μεταξύ της ανασυσταθείσης ως ανεξάρτητο κράτος Πολωνίας και της Σοβιετικής πλέον Ρωσσίας, η οποία δημιούργησε την «Λευκορωσική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία» (Byelorussian Soviet Socialist Republic), ως συστατικό τμήμα της «Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών» (ΕΣΣΔ). Μετά την λήξη του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου, η ΕΣΣΔ απέσπασε από την Πολωνία τα λευκορωσικά εδάφη, τα οποία προσάρτησε στην Σοβιετική Λευκορωσία.

Με την Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας στις 27 Ιουλίου 1990 η Λευκορωσία κηρύχθηκε ανεξάρτητη και στις 8 Δεκεμβρίου 1991 η ανεξαρτησία της (όπως και της Ουκρανίας) αναγνωρίσθηκε επισήμως από την Ρωσσία, στην Συνθήκη που υπέγραψαν οι τρείς ηγέτες. Στις προεδρικές εκλογές του 1994, ο παντελώς άγνωστος μέχρι τότε Αλέξανδρος Λουκασένκο ψηφίσθηκε (με 80% στον β΄γύρο) ως πρώτος Πρόεδρος της ανεξάρτητης πλέον Λευκορωσίας, κερδίζοντας και τις εκλογές του 2001, του 2006, του 2010 και του 2015 κυβερνώντας την χώρα με σιδηρά πυγμή.

Έχοντας υπ’ όψη τα παραπάνω γίνεται εύκολα αντιληπτό το γεγονός ότι στην Λευκορωσία δεν αποτολμήθηκε κάποια «πορτοκαλί επανάσταση» τύπου Ουκρανίας και η απόσπασή της από την ρωσική επιρροή επιχειρείται σε πρώτη φάση με την ουδετεροποίησή της, όπως προτείνει και το παραπάνω άρθρο.

Όπως διαπιστώνεται από τα σημεία που επισημάναμε με έντονα γράμματα, ακόμη και η ίδια η συγγραφέας του άρθρου παραδέχεται ότι δεν υπάρχει «λευκορωσική εθνική συνείδηση» στον ανομοιογενή ούτως ή άλλως πληθυσμό, ο οποίος είναι ικανοποιημένος ως πολίτης μιας ανεξάρτητης από την Ρωσσία χώρας. Οι προσπάθειες επομένως των «κατασκευαστών εθνοτήτων» είναι:

α. Να δημιουργηθεί έστω μια ρευστή και ασαφής «εθνική ταυτότητα», η οποία θα καλλιεργήσει την διαφορετικότητα και βαθμιαία την αντιπαλότητα με την Ρωσσία.

β. Ως κίνητρο προβάλλεται η οικονομική ανάπτυξη της χώρας, για την οποία απαραίτητη προϋπόθεση θεωρείται η ύπαρξη εθνικής ταυτότητας, μια πρωτόγνωρη και περίεργη θεωρία που συνδέει δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα

γ. Ανασύρεται από τα αζήτητα η αμφιλεγόμενη θεωρία περί αρχετύπων του σημαντικού Ελβετού Ψυχολόγου Καρλ-Γκούσταβ Γιούγκ, η οποία μάλιστα είχε κατηγορηθεί ότι υποκινεί φυλετικές απόψεις και συμβαδίζει με ορισμένες ναζιστικές θεωρήσεις.

δ. Γίνονται «έρευνες» και δημοσκοπήσεις με βάση τις αρχετυπικές προσεγγίσεις (προφανώς στην λογική «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα») και οι οποίες έδειξαν «ότι το αρχέτυπο των Λευκορώσων ήταν στον πυρήνα του μητρογονικό»!

ε. Στηριζόμενοι στα «ευρήματα» αυτά, οι ερευνητές του χρηματοδοτούμενου από τον Σόρος Ινστιτούτου, προτείνουν ένα μοντέλο ανάπτυξης με επενδύσεις στις «βιομηχανίες “συντήρησης” δηλ. φροντίδας υγείας, αναψυχής, χρονομέτρησης, ασφαλούς επένδυσης, φυσικές και οργανικές τροφές και υλικά», που όπως ισχυρίζονται «θα μπορούσαν να είναι πολύ επιτυχείς», ενώ αντίθετα συμβουλεύουν εναντίον «ριψοκίνδυνων επενδύσεων, κατασκευής βαρέων μηχανημάτων ή πρωτοποριακές (μοντέρνες) τέχνες». Με άλλα λόγια να γίνει η Λευκορωσία μια χώρα Λωτοφάγων και «φρόνιμων» πολιτών, με βάση το …μητρογονικό αρχέτυπο, που απαιτεί «ισότητα, σταθερότητα, διατήρηση, συντηρητισμό, ειρήνη και αρμονία»!

στ. Τέλος, φθάνουμε στην «ταμπακιέρα», δηλ. τι ακριβώς επιδιώκουν οι κατασκευαστές εθνοτήτων: «Το αρμονικό, φιλειρηνικό και αντι-συγκρουσιακό αρχέτυπο υποδεικνύει επίσης μια εξωτερική πολιτική βασισμένη στην ουδετερότητα και στις ισορροπημένες σχέσεις με όλους τους γείτονες της Λευκορωσίας, χωρίς σαφή προτίμηση προς οποιαδήποτε πλευρά».

            Κλείνοντας, θα πρέπει να αναφερθεί ότι εκείνη την κρίσιμη περίοδο πριν από τις προεδρικές εκλογές του 2010 στην Λευκορωσία, υπήρχε ένας καταιγισμός από άρθρα ξένων, αλλά και εγχώριων «αναλυτών», με κεντρικό θέμα την «εθνική ταυτότητα». 

Δημήτρης Ε. Ευαγγελίδης

 

 

Προβληματισμοί για το Ευρώ

Σκίτσο του Κώστα Μητρόπουλου, το οποίο δημοσιεύθηκε 

στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο», 

πριν από …32 χρόνια (8 Φεβρουαρίου 1990)

20 χρόνια ευρώ

Οικονομική κρίση 2008: Η ελληνική οικονομία είναι… «γυμνή»!

Έτσι αποκαλύφτηκε το 2008 και το «παραμύθι», όπως το γνωστό του Άντερσεν, για τον φανταστικό «μανδύα» της «ισχυρής Ελλάδας», της «ισχυρής ανάπτυξης», των «Πακέτων Σύγκλισης» και της επίπλαστης ευημερίας, το οποίο και συνεχίζεται με επεκτατική δημοσιονομική πολιτική με δανεικά και έτσι «φαγώθηκαν» πάνω από 1,6 τρισ. ευρώ σε είκοσι χρόνια…

Από την μνημειώδη έκδοση της Τράπεζας της Ελλάδος υπό τον τίτλο «Το Χρονικό της Μεγάλης Κρίσης, 2008-2013» καθώς και από τα βιβλία μου που είχαν προηγηθεί υπό τους τίτλους «Η Μεγάλη Φούσκα του Εκσυγχρονισμού του Κώστα Σημίτη» (Εκδόσεις Παπαζήση, 2004) και «Το πολιτικό δράμα της Ελλάδος, 1981-2005» (Εκδόσεις Παπαζήση), το οποίο γράφτηκε και κυκλοφόρησε το 2005, με πρόλογο του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, όταν διαπίστωσα ότι και μετά τις εκλογές του Μαρτίου του 2004 και η νέα τότε κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας συνέχισε να κάνει τα ίδια και χειρότερα, προκύπτει ότι τα εγκλήματα σε βάρος του κύρους της χώρας και του λαού πληθύνονταν.

Αυτά τα εγκλήματα κορυφώθηκαν και αποκαλύφτηκαν από τη δεινή διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και του 2009, με τους εναγείς όχι μόνο να μην τιμωρούνται, αλλά και να δοξάζονται κιόλας και να χειροκροτούνται σε όλες τις εκλογές παρελάσεις όπως ο άφρων βασιλιάς στο γνωστό διδακτικό παραμύθι του Χάνς Κρίστιαν Άντερσεν υπό τον τίτλο «Τα καινούργια ρούχα του αυτοκράτορα».

Το παραμύθι του Άντερσεν στην ελληνική οικονομία

Ναι, ναι! Η αποκάλυψη από τη διεθνή αυτή οικονομική καταιγίδα της πραγματικής εικόνας της ελληνικής οικονομίας μού θύμισε το παραμύθι αυτό για τον βασιλιά, του οποίου κύρια μέριμνά του δεν ήταν η φροντίδα για την πραγματική ευημερία του λαού του, αλλά η αναζήτηση κάθε μέρα ραφτών να τού ράβουν καινούρια ρούχα για να εντυπωσιάζει τους υπηκόους του. Κι αφού τού έκαναν μερικοί το χατίρι και τού έραψαν με τον γνωστό τρόπο τα φανταστικά φαντασμαγορικά του καινούργια … αόρατα ρούχα διέταξε να βγουν όλοι στους δρόμους για να τα θαυμάσουν! Και καθώς περνούσε ανάμεσα στους υπηκόους του, που είχαν μείνει άφωνοι, φώναζε καμαρώνοντας: Μόνο όσοι είναι έξυπνοι μπορούν να δουν τα ρούχα μου! Και οι καημένοι οι άνθρωποι χειροκροτούσαν και φώναζαν ενθουσιασμένοι ότι τα καινούρια ρούχα του βασιλιά ήταν καταπληκτικά! Η συνέχεια είναι γνωστή. Ξαφνικά, μέσα από το πλήθος, πετάχτηκε ένα αγοράκι που πλησίασε το βασιλιά και άρχισε να φωνάζει: «Κοιτάξτε! Ο βασιλιάς βγήκε στο δρόμο γυμνός! Θα κρυώσει!» Ο κόσμος ξέσπασε σε δυνατά γέλια και ο βασιλιάς μονολόγησε ντροπιασμένος: «Θεέ μου! Το παιδί έχει δίκιο! Είμαι γυμνός! Οι δυο ράφτες με κορόιδεψαν!».

Βέβαια, το παραμύθι του Άντερσεν τελειώνει εδώ με τον βασιλιά όμως από τη μέρα εκείνη να σταματά να ασχολείται με τα ρούχα του και να αρχίσει να κυβερνά τη χώρα του δίκαια και σοφά, σε αντίθεση με το ατέλειωτο κομματικό «παραμύθι» στη χώρα μας που συνεχίστηκε παρά την αποκάλυψη από την οικονομική κρίση του 2008 και του 2009 ότι η ελληνική οικονομία είναι γυμνή!

Συνεχίστηκε και μετά το 2000, μετά την ένταξη της χώρας μας στην ΟΝΕ το 2001, και μετά το 2009, το 2010 έως και σήμερα, με τους γνωστούς πολύχρωμους «μανδύες» («Ισχυρή Ανάπτυξη», «Iσχυρή Ελλάδα», «Κάρτες Σύγκλισης», «Κοινωνικές Κάρτες», «Πακέτα για εκατοντάδες χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας» κλπ), με παροχές από δανεικά κεφάλαια, με τη δημιουργία μιας επίπλαστης ευδαιμονίας και αφθονίας, με υπερχρέωση και ελλείμματα. Κι αυτή η αποκαλυπτική «φωνή» της οικονομικής κρίσης για τη γύμνια της ελληνικής οικονομίας ακούστηκε το 2008 και το 2009 και στη συνέχεια όταν ο ενοχλητικός «Οικονομικός Ταχυδρόμος» είχε ήδη σιγήσει ουσιαστικά από το φθινόπωρο του 1996, όταν αποκεφαλίστηκε η ιστορική του διεύθυνση υπό τον Γιάννη Μαρίνο.

Το ιλαροτραγικό χρονικό της «γύμνιας» μετά το 2001

Από τις παραπάνω εκδόσεις κράτησα μερικές σημειώσεις για την ιλαροτραγική συνέχεια της ιστορίας, η οποία μετά τη φάρσα που τελείωσε το 2008 και το 2009 επαναλήφθηκε ως τραγωδία. Παραθέτω μερικές από αυτές εν συντομία:

-Η πολιτική που ασκήθηκε μετά την ένταξη στην ΟΝΕ δεν συνέβαλε ουσιωδώς στην αντιμετώπιση των διαρθρωτικών προβλημάτων με μεταρρυθμίσεις που θα επέτρεπαν στην ελληνική οικονομία να προσεγγίσει τα παραγωγικά πρότυπα των άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Ειδικά σε ό,τι αφορά τα δημόσια οικονομικά, μετά την είσοδο της χώρας στην ΟΝΕ η κατεύθυνση της δημοσιονομικής πολιτικής θα έπρεπε να είχε παραμείνει περιοριστική, προκειμένου να γίνει μικρότερος ο κίνδυνος στρεβλής ανάπτυξης, να μειωθεί το υψηλό δημόσιο χρέος και να ανταποκριθεί η χώρα στις υποχρεώσεις που απέρρεαν από το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης.

-Στην πραγματικότητα συνέβη το αντίθετο: η κατεύθυνση της δημοσιονομικής πολιτικής έγινε επεκτατική με «τα παιδία να παίζη»! Διαβάστε: Η επεκτατική δημοσιονομική πολιτική διατηρήθηκε έως και το τέλος του 2004, παρά το γεγονός ότι ουσιαστικά από το Μάιο του 2004 η Ελλάδα είχε υπαχθεί στη Διαδικασία Υπερβολικού Ελλείμματος (ΔΥΕ). (Η επίσημη απόφαση ελήφθη στις 5.7.2004)

-Λόγω της ΔΥΕ, από το 2005 έως και το τρίτο τρίμηνο του 2007 η κατεύθυνση της δημοσιονομικής πολιτικής έγινε ελαφρά περιοριστική (πολιτική της «ήπιας προσαρμογής»), αλλά στη συνέχεια μεταβλήθηκε και πάλι. Συγκεκριμένα, την πρώτη περίοδο μετά την ένταξη στη ζώνη του ευρώ, το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης σημείωνε συνεχή αύξηση έως το 2004 (7,4% του ΑΕΠ, από 3,1% το 1999).

-Αντίστοιχα, το πρωτογενές πλεόνασμα, το οποίο το 1999 ανερχόταν σε 4,3% του ΑΕΠ, από το 2000 άρχισε να μειώνεται σταδιακά και το 2003 μεταστράφηκε σε πρωτογενές έλλειμμα, 0,8% του ΑΕΠ. Έκτοτε, επί μία δεκαετία, ο τομέας της γενικής κυβέρνησης παρουσίαζε συνεχώς πρωτογενή ελλείμματα.

-Η διαρκής αύξηση των ελλειμμάτων έως και το 2004 οφειλόταν τόσο σε υστέρηση εσόδων (που καταγράφηκε επανειλημμένα από το 2001 και μετά) όσο και σε συνεχείς υπερβάσεις των πρωτογενών δαπανών του προϋπολογισμού (βλέπε Πίνακα 2).

-Με απόφαση του Συμβουλίου Υπουργών Οικονομικών (ECOFIN) (17.2.2005), η Ελλάδα κλήθηκε να λάβει νέα μέτρα διαρθρωτικού χαρακτήρα. Στο πλαίσιο αυτό, η δημοσιονομική πολιτική έγινε λιγότερο επεκτατική, με αποτέλεσμα τον περιορισμό του ελλείμματος στο 2,6% του ΑΕΠ το 2006, σύμφωνα με τα στοιχεία της εποχής. Ωστόσο, η προσαρμογή που επιτεύχθηκε είχε βασιστεί σε έκτακτα μέτρα, με αποτέλεσμα να μην είναι διατηρήσιμη.

-Το Συμβούλιο Υπουργών Οικονομικών αποφάσισε στις 6.6.2007 την άρση της Διαδικασίας Υπερβολικού Ελλείμματος. Αμέσως μετά, το δεύτερο εξάμηνο του 2007, η δημοσιονομική πολιτική συνέχισε τα ίδια, δηλαδή στράφηκε πάλι σε επεκτατική κατεύθυνση και τα δημοσιονομικά μεγέθη επιδεινώθηκαν εκ νέου.

-Τότε ανέκυψε και το γνωστό πρόβλημα της αμφισβήτησης της αξιοπιστίας των δημοσιονομικών δεδομένων λόγω των επανειλημμένων αναθεωρήσεών τους. Μια πρώτη σημαντική αναθεώρηση έγινε τον Ιούνιο του 2002, όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ολοκλήρωσε ένα νέο και πιο αυστηρό πλαίσιο κανόνων για την καταγραφή των συναλλαγών του Δημοσίου, βάσει του οποίου τα ελλείμματα του 2000 και του 2001 αναθεωρήθηκαν προς τα άνω κατά 1% και 1,5% του ΑΕΠ αντίστοιχα, ενώ ακόμη μεγαλύτερη ήταν η αναθεώρηση των στοιχείων του χρέους, καθώς καταγράφηκαν όλα τα νέα χρηματοοικονομικά προϊόντα. Η μεγάλη αναθεώρηση των ελληνικών στοιχείων έγινε το 2004 με τη “δημοσιονομική απογραφή”. Στις 31 Αυγούστου οι Ελληνικές Αρχές απέστειλαν γνωστοποίηση στην Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία, με προς τα άνω αναθεώρηση του ελλείμματος για όλα τα έτη της περιόδου 2000-2004

Τα στοιχεία αναθεωρούνταν συνεχώς. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που γνωστοποιήθηκαν την άνοιξη του 2007 στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η μείωση του ελλείμματος τη διετία 2005-2006 ήταν της τάξεως του 4,5% του ΑΕΠ και είχε επιτευχθεί με: (α) έκτακτα φορολογικά μέτρα (με εφάπαξ απόδοση) ύψους 1,7% του ΑΕΠ, (β) μείωση των δημόσιων επενδύσεων της τάξεως του 1,2% του ΑΕΠ, (γ) οριακή συγκράτηση δαπανών, (δ) αυτόματη μείωση δαπανών λόγω ολοκλήρωσης των Ολυμπιακών Αγώνων και (ε) αυτόματη μείωση δαπανών για τόκους και αμυντικές δαπάνες, λόγω μεταβολής του τρόπου στατιστικής καταγραφής τους στο πλαίσιο της δημοσιονομικής απογραφής.

-Με βάση τα αναθεωρημένα αυτά στοιχεία, η Ελλάδα εμφανίζεται να μην έχει εκπληρώσει το 1999 το κριτήριο του δημοσιονομικού ελλείμματος (κάτω του 3% του ΑΕΠ), όπως απαιτούσε η Συνθήκη.

Τα αίτια

Τα αίτια της «γύμνιας» αυτής μπορεί να αναζητηθούν στον γνωστό κομματικό ανταγωνισμό, ο οποίος θυσίαζε στον βωμό της αλλότριων σκοπιμοτήτων τα ουσιαστικά συμφέροντας της χώρας και του λαού με τον μακροοικονομικό λαϊκισμό και την εφαρμογή ανεύθυνης δημοσιονομικής πολιτικής. Ιδού μερικά παραδείγματα:

-Ακόμη και μετά την υπαγωγή στη Διαδικασία Υπερβολικού Ελλείμματος, δεν γινόταν συντονισμένη προσπάθεια για μόνιμη βελτίωση των δημόσιων οικονομικών, δηλαδή για την επίτευξη διατηρήσιμης δημοσιονομικής θέσης. Η υστέρηση των εσόδων σε σχέση με τους στόχους ήταν συνεχής και κατά κανόνα αντιμετωπιζόταν με έκτακτα μέτρα προσωρινής απόδοσης.

-Στο σκέλος των πρωτογενών δαπανών δεν έγινε προσπάθεια εξορθολογισμένης συγκράτησης, αντίθετα δόθηκαν νέες παροχές, ενώ ήταν αισθητή η έλλειψη ενός θεσμικού δημοσιονομικού πλαισίου, απαραίτητου για τον έλεγχο των δημοσιονομικών ελλειμμάτων.

– Στο κοινωνικό επίπεδο, η συνεχής βελτίωση των εισοδημάτων και η ευχερέστερη πρόσβαση στο δανεισμό επηρέασαν καθοριστικά την καταναλωτική συμπεριφορά. Η ταχεία άνοδος της ιδιωτικής κατανάλωσης επέδρασε θετικά στην πορεία του ΑΕΠ, περιόρισε όμως την εγχώρια αποταμίευση και επιβάρυνε υπέρμετρα το εξωτερικό ισοζύγιο. Παράλληλα, η κοινωνία εξακολούθησε να εναποθέτει ελπίδες και προσδοκίες στο κράτος. Η συλλογική αντίληψη ότι το κράτος πρέπει να φροντίζει για όλα συνέχισε να επιβιώνει και μετά την ένταξη στο ευρώ, περιορίζοντας την αυτενέργεια, την πρωτοβουλία και την ανάληψη ευθυνών, όπως με τον “Πολιτειακό Σοσιαλισμό” του Περικλέους, όταν όλοι οι Αθηναίοι πολίτες θεωρούσαν υπεύθυνο το κράτος “ίνα μη λιμώττωσιν χωρίς να εργάζωνται”!

Η πολιτική αυτή επηρέασε δυσμενώς και τη σχέση της κοινωνίας με τους θεσμούς, οι οποίοι δεν θεωρήθηκαν ως η αυτονόητη βάση και κατευθυντήρια γραμμή πρακτικών και συμπεριφορών. Έτσι, όχι μόνο δεν περιορίστηκαν, αλλά και πιθανώς εντάθηκαν φαινόμενα όπως η παραοικονομία, η φοροδιαφυγή, η αυθαίρετη δόμηση και η διαφθορά, οι αρνήσεις να πληρώνουν φόρους και εισφορές, τα οποία συνέβαλαν καθοριστικά στις αρνητικές εξελίξεις.

-Έτσι, ήταν γινόταν σαφές ήδη από το τέλος του 2007 ότι η οικονομία ήταν ιδιαίτερα ευάλωτη σε τυχόν δυσμενείς εξελίξεις (άνοδος των επιτοκίων δανεισμού του Δημοσίου ή δυσκολίες ως προς την αναχρηματοδότηση του δημόσιου χρέους κλπ), ότι η οικονομία δεν διέθετε τον απαραίτητο δυναμισμό ούτε το θεσμικό εξοπλισμό για να αντιμετωπίσει, με εφαρμογή της απαιτούμενης πολιτικής, μια αιφνίδια επιδείνωση των μακροοικονομικών δεδομένων, τότε “των οικιών ημών εμπιμπραμένων ημείς άδωμεν” χαζοχαρούμενα με το γνωστό ρεφραίν “Λεφτά Υπάρχουν”!

Έτσι, το 2009 ήταν ένα ιδιαίτερα κρίσιμο έτος, καθώς αναδύθηκαν με οξύτητα προβλήματα που, ενώ προϋπήρχαν, παραβλέπονταν μέσα στο κλίμα εφησυχασμού που κυριαρχούσε με τους ανύπαρκτους “μανδύες” του παραμυθιού! Με την έλευση, όμως, της παγκόσμιας κρίσης τα προβλήματα δεν ήταν δυνατόν πλέον να ελεγχθούν και η αντιμετώπισή τους απαιτούσε άμεσα έκτακτα μέτρα και συντονισμένες μακρόπνοες προσπάθειες, οι οποίες φαίνεται ότι ήταν δύσκολο, πολιτικά και κοινωνικά, να καταβληθούν. Και η συνέχεια είναι γνωστή με τα εφιαλτικά Μνημόνια, τα οποία ούτε αυτά έγιναν μαθήματα…

Απλώς, για την ιστορία και τους αναγνώστες του “Οικονομικού ταχυδρόμου” παραθέτω ως “ανάθεμα” τους δύο πίνακες από τους οποίους προκύπτει πώς επί είκοσι χρόνια “φάγαμε” 1,6 τρισ. ευρώ από τα έσοδα που εισέρρευσαν την ίδια περίοδο στα δημόσια ταμεία από άμεσους και έμμεσους φόρους, από δάνεια, κοινοτικούς πόρους και ιδιωτικοποιήσεις…

https://www.in.gr/2022/01/09/economy/20-xronia-eyro-oikonomiki-krisi-2008-elliniki-oikonomia-einai-gymni/

Δημήτρης Στεργίου  10 Ιανουαρίου 2022

Με αφορμή ένα ακόμα "στρατευμένο" βιβλίο

Μια και ο εσμός των εθνομηδενιστών και εν γένει εθνοφοβικών δήθεν "κοινωνικών επιστημόνων" και μεταμοντέρνων "ιστορικών" έχει αποθρασυνθεί, αναδημοσιεύω προς απάντησή τους αποσπάσματα από το μνημειώδες κείμενο του κορυφαίου (διεθνώς) Ελληνοαμερικάνου Ιστορικού, του αείμνηστου Σπύρου Βρυώνη (1928-2019). Το κείμενο αναγνώσθηκε στην ημερίδα με θέμα «Ο Νέος Ελληνισμός: Έννοια, περιεχόμενο, χρονικά όρια», την οποία διοργάνωσε η Ακαδημία Αθηνών, στις 19 Οκτωβρίου 2010.

«...Συχνά, οι κοινωνικές επιστήμες, ως συνειδητές επιστημονικές ειδικότητες, δεν περιορίζονται στα όρια που θέτει η έρευνα, αλλά ενδύονται ένα είδος προφητικού μανδύα. Οι επαγγελματίες κάθε μιας από αυτές τις κοινωνικές επιστήμες συχνά διακηρύσσουν ότι διακονούν «επιστήμες», που, όπως υποστηρίζουν στον ακαδημαϊκό κόσμο, η ειδικότητά τους προσομοιάζει περισσότερο με τις φυσικές επιστήμες παρά με εκείνες της φιλολογίας και των άλλων ανθρωπιστικών επιστημών. Έτσι, ο τελικός σκοπός των περισσότερων κοινωνικών επιστημών είναι να επικυρώσουν και να καθορίσουν τους νόμους που διέπουν την ανθρώπινη συμπεριφορά. Με τον τρόπο αυτό ισχυρίζονται ότι μπορούν να προβλέψουν πώς θα συμπεριφερθούν υπό δεδομένες συνθήκες, όχι μόνο τα άτομα, αλλά και μεγαλύτερες ομάδες, η οικογένεια, η φυλή, ή και ακόμα μεγαλύτερες συσσωματώσεις. Επίσης, ο ρόλος των διακεκριμένων και προβεβλημένων επαγγελματιών απολαμβάνει ένα είδος αναγνώρισης, ως αξιόπιστη πηγή και αυθεντία για την ανάλυση της ανθρώπινης συμπεριφοράς. [...]

Με την αύξηση των πληθυσμών, την πολυπλοκότητα των οικονομικών και πολιτικών κρίσεων, τις απαιτήσεις της κοινωνίας, το «έθνος» και οι «εθνικισμοί» συχνά αναζητούν λύσεις από τους κοινωνικούς επιστήμονες. [...]

Όμως, ακόμη και στις περιπτώσεις αυτές, η αξία της πρακτικής γνώσης είναι συγκεκριμένη και δύσκολα επιτρέπει στους κοινωνιολόγους να ισχυρίζονται ότι ο κλάδος τους συνιστά μια «επιστήμη» στα θέματα της θεωρίας και της ανάλυσης των εννοιών του «έθνους» και του «εθνικισμού». Διότι, εδώ, αυτές οι ειδικότητες πρέπει να βασιστούν στην ιστορία, ενώ οι θεωρίες τους δεν μπορούν να γενικευτούν σε τέτοιο βαθμό, διότι έχουν συγκεκριμένο ειδικό επιστημονικό προσανατολισμό και ο υποκειμενισμός πάντα ελλοχεύει. Οι μεθοδολογίες τους είναι επιρρεπείς στην «εφεύρεση» γενικών νόμων για τον καθορισμό της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Από την άλλη πλευρά, και αυτό είναι το παράδοξο, η συμβολή τους στη συνεχιζόμενη ανάλυση των εννοιών και θεωριών σχετικά με το «έθνος» και τον «εθνικισμό» είχε βαθιά επίδραση σε εκείνους τους κύκλους που συζητούν αυτά τα ειδικά σύγχρονα ζητήματα. Πολλοί είναι οι κοινωνικοί επιστήμονες οι οποίοι έχουν κληθεί, ως ειδικοί, ενώπιον του Κογκρέσου των Ηνωμένων Πολιτειών και της Γερουσίας, να αποφανθούν σχετικά με τις κρίσεις που αντιμετωπίζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Οι πανταχού παρόντες πολιτικοί επιστήμονες, οι οποίοι έχουν διεισδύσει ιδιαίτερα στα Υπουργεία Εθνικής Ασφάλειας, Εξωτερικών, Άμυνας, στη CIA και άλλα ομοσπονδιακά όργανα, καθώς και στα πληθωρικά λεγόμενα «think-tanks», αποτελούν μια στρατιά (αριθμητικά) και, όπως ο στρατός, καταναλώνουν μεγάλα κεφάλαια που προέρχονται από την κυβέρνηση, τις ιδιωτικές επιχειρήσεις και τα ξένα συμφέροντα.

Έτσι, οι κοινωνικοί επιστήμονες δεν έχουν μόνο τη θεωρητική πλευρά τους, αλλά απολαμβάνουν πρακτικές και οικονομικές ανταμοιβές, οι οποίες επιτείνουν την υποκειμενικότητα τους.

[...] Επιπλέον, προχωρούν στην κατασκευή ή τη δημιουργία τεχνικών όρων (σε τέτοια έκταση ώστε χρειάζεται κανείς να προσφύγει σε εξειδικευμένα λεξικά για να βρει τις έννοιες πολλών τέτοιων όρων) και στηρίζονται σε ιστορικούς εξειδικευμένους σε περιοχές με τις οποίες οι κοινωνικοί επιστήμονες δεν είναι εξοικειωμένοι. Μπορούμε επί πλέον να διαπιστώσουμε την ισχυρή επίδραση των κοινωνικών επιστημόνων πάνω στην ιστορική επιστήμη, παράλληλα με την αδυναμία των κοινωνικών επιστημόνων να καταλήξουν σε οριστικά συμπεράσματα ως προς το «πότε» και το «πώς» του έθνους και του εθνικισμού, καθώς και την αποτυχία τους να διευκρινίσουν τον όρο και την έννοια του πολιτισμού. [...]».

Στην συνέχεια ο Σπ. Βρυώνης αναφέρεται στις θεωρίες του λεγόμενου «μοντερνισμού» και στους τρεις «πατριάρχες» του, Ernest Gellner, Eric Hobsbaum και Benedict Anderson, καθώς και στην περίοδο 1970-2003, η οποία αναφέρεται ως περίοδος «ανόδου και πτώσης του κλασικού μοντερνισμού». Φθάνουμε έτσι σε μια νέα και σημαντική φάση του συνεχιζόμενου διαλόγου για την προέλευση και τη φύση του έθνους και του εθνικισμού, με τη νέα ερμηνεία περί «εθνοσυμβολισμού» που διατύπωσε ο Anthony D. Smith, ο οποίος υπήρξε ο ίδιος μαθητής του Gellner. Όπως τονίζει ο Σπ. Βρυώνης: «Στη διαμάχη που ακολούθησε και μπροστά στα αδιαμφισβήτητα επιχειρήματα του Smith, ο Anderson, σε αντίθεση με τον Gellner, υπήρξε πιο δεκτικός στις κριτικές που ασκήθηκαν στο έργο του και, τελικά, παραδέχτηκε ότι το έργο του είχε πλέον καταστεί περιθωριακό». [...]

Δημήτρης Ε. Ευαγγελίδης