Κυριακή 7 Μαρτίου 2021

Οι δέκα σημαντικότερες Ελληνίδες όλων των εποχών


        1.     Μαρία Κάλλας (1923-1977)

Η Μαρία Άννα Σοφία Καικιλία Καλογεροπούλου, υπήρξε κορυφαία Ελληνίδα υψίφωνος και η πλέον γνωστή παγκοσμίως μορφή της όπερας. 
Γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη από Έλληνες μετανάστες. Το 1937 η Μαρία Κάλλας, μετά το διαζύγιο των γονέων της, επιστρέφει με την μητέρα της και την αδελφή της στην Ελλάδα και έχοντας ήδη εκδηλώσει τα φωνητικά της χαρίσματα γίνεται δεκτή δωρεάν από το Εθνικό Ωδείο. Έκανε την πρώτη δημόσια εμφάνισή της σε ηλικία 14 ετών στην αίθουσα του Παρνασσού. Τρία χρόνια μετά έγινε πρωταγωνίστρια του θιάσου του Βασιλικού Θεάτρου. Το νεαρό της ηλικίας της σε συνδυασμό με τις ιδιαίτερες φωνητικές της ικανότητες είχε προκαλέσει τον ανταγωνισμό των συμπρωταγωνιστών της, με τους οποίους η ίδια δεν διατηρούσε καλές σχέσεις, καθώς πίστευε ότι δεν είχε λόγο να μη συμπεριφέρεται ως ισότιμή τους, απλώς επειδή ήταν μικρότερη σε ηλικία. Πολύ σύντομα μετακόμισε στο εξωτερικό και ξεκίνησε τις μεγάλες της εμφανίσεις στην Ιταλία και την Αργεντινή. Ερμήνευσε όλους τους μεγάλους γυναικείους ρόλους από τις γνωστότερες όπερες, επαναπροσδιορίζοντας την έννοια του λυρικού θεάτρου στη σύγχρονη εποχή και “ανοίγοντας” το λυρικό τραγούδι στο ευρύ κοινό. 
Ο θάνατος από καρδιακή προσβολή στις 16 Σεπτεμβρίου 1977 στο διαμέρισμά της στο Παρίσι μοιάζει με γεγονός που δεν συνέβη ποτέ. Το σώμα της αποτεφρώθηκε και η τέφρα της ρίχθηκε στη θάλασσα του Αιγαίου. Τα καταγάλανα νερά έγιναν ο μόνιμος και αιώνιος τόπος κατοικίας της. 
Μέσα από τις συνεντεύξεις και τις βιογραφίες της, αποκαλύπτεται η ανθρώπινη, ευαίσθητη πλευρά της Μαρίας Κάλλας, της γυναίκας που αγαπήθηκε, θαυμάστηκε και αποθεώθηκε. 
Η ζωή της υπήρξε ασύγκριτη, μοναδική και ανεπανάληπτη σαν κι αυτή την ίδια. Δεν είναι λίγοι εκείνοι οι οποίοι έχουν ταυτίσει το όνομά της με την όπερα και το λυρικό θέατρο, ενώ ρόλοι όπως αυτός της Μήδειας για παράδειγμα, είναι δύσκολο να γίνουν πλέον αποδεκτοί με διαφορετική ερμηνεία.

2.   Ελένη Παπαδάκη (1908 – 1944)


Κορυφαία Ελληνίδα ηθοποιός του θεάτρου. Υπήρξε το πλέον «επώνυμο» θύμα των Δεκεμβριανών του 1944, όταν κατακρεουργήθηκε από μέλη της εγκληματικής συμμορίας ΟΠΛΑ του ΚΚΕ στις 22 Δεκεμβρίου του 1944. 
Η Ελένη Παπαδάκη γεννήθηκε στις 4 Νοεμβρίου 1908 στην Αθήνα. Έτυχε εξαιρετικής μόρφωσης και από νεαρή ηλικία έτρεφε μεγάλο πάθος για το θέατρο. Αποφοίτησε από τη Γερμανική Σχολή Αθηνών και παρακολούθησε ως ακροάτρια μαθήματα φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Μιλούσε απταίστως τέσσερις γλώσσες (γερμανικά, αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά) και τελειοποίησε τα αρχαία ελληνικά της για να μπορεί να διαβάζει τους τραγικούς από το πρωτότυπο. Την μόρφωσή της συμπλήρωσε με σπουδές φωνητικής μουσικής και πιάνου στο «Ελληνικό Ωδείο» Αθηνών. 
Αξίζει να αναφερθούν τα όσα έγραψε ο γνωστός θεατράνθρωπος Αιμίλιος Βεάκης στο χειρόγραφο άλμπουμ που έφτιαξε ο ίδιος, όταν τέλειωσαν οι παραστάσεις του έργου «Ταπεινοί και καταφρονεμένοι», που παίχτηκε σε δική του διασκευή στο Εθνικό Θέατρο. 
Έχει ημερομηνία 20 Μαΐου 1934 (δέκα χρόνια πριν από την δολοφονία της) και αφιερώνεται: «Στη μεγάλη μου συνάδελφο κι ευγενική φίλη Ελένη Παπαδάκη με την ευγνωμοσύνη μου για την αριστοτεχνική ενσάρκωση του ρόλου της Νατάσας». Και απόσπασμα από την εισαγωγή του, πάλι χειρόγραφο: «Μην ξεχάσεις» της λέει «ποτέ σου αυτό το θρίαμβο, γιατί η θύμησή του θα σου φέρνει στο νου, για αιώνιο μάθημα, πως εκείνο που αξίζει θριαμβεύει πάντα στο πείσμα των ανάξιων και των μοχθηρών». 
(Σημ.: Το εξωφρενικό με τον Βεάκη είναι ότι συμμετείχε στην επιτροπή του εαμοκρατούμενου, εκείνη την περίοδο Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών, η οποία διέγραψε και ουσιαστικά καταδίκασε την Παπαδάκη σιωπηρά σε θάνατο, δύο μήνες ακριβώς νωρίτερα, στις 23 Οκτωβρίου 1944). 
Στις 30 Δεκεμβρίου του 1943 ο μεγάλος ποιητής μας Άγγελος Σικελιανός έγραψε στο «Ελεύθερο Βήμα» για την «Εκάβη» της Παπαδάκη, που αποτέλεσε και το κύκνειο άσμα της καριέρας της: 
«Η καταπληκτική ερμηνεία της Εκάβης μας σταμάτησε μπρος σε ένα γεγονός, που πολύ ολίγα όμοιά του μπορούμε να απαντήσουμε, όχι μόνο ανάμεσά μας, μα και γενικά στην ιστορία ολόκληρη της ηθοποιίας. Εννοώ το γεγονός αυτό: Να ιδούμε μια μεγάλη καλλιτέχνιδα σαν την Ελένη Παπαδάκη, να υποταχθή, να πειθαρχήση απόλυτα και ολόκληρη στο Λόγο και το Πνεύμα του έργου, με μια τέτοια καθαυτό θρησκευτική ταπείνωση μπροστά στον ποιητή, ώστε μονομιάς -όσο μεγάλη καλλιτέχνιδα κι’ αν ήταν σε πρωτύτερες της επιδόσεις- να μας αποκαλυφθή αναπλασμένη σ’ ένα άλλο ανώτατο επίπεδο δημιουργικής της Αρετής». Η ηθοποιός Έλσα Βεργή έλεγε αργότερα ότι «Η Εκάβη της Παπαδάκη ήταν το σύμβολο μιας ολόκληρης φυλής στο πρόσωπο μιας μάνας». 
Για τα «δυσώδη» παρασκήνια της δολοφονίας της και τον ρόλο των «συναδέλφων» της ηθοποιών υπάρχει το εξαιρετικά λεπτομερές, διαφωτιστικό και εξ ίσου «δηλητηριώδες» κείμενο του Μάνου Ελευθερίου για την μεγάλη ηθοποιό στις 16 Νοεμβρίου 2014 με αφορμή την επέτειο του θανάτου της εδώ: 


3.   Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα (1771-1825)


Η Λασκαρίνα "Μπουμπουλίνα" Πινότση υπήρξε μέλος της Φιλικής Εταιρείας και σημαντική ηρωίδα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. 
Παντρεύτηκε δυο φορές, την πρώτη στην ηλικία των 17 με τον Σπετσιώτη Δημήτριο Γιάννουζα και την δεύτερη στην ηλικία των 30 ετών με τον Σπετσιώτη πλοιοκτήτη και πλοίαρχο Δημήτριο Μπούμπουλη. Και οι δυο σκοτώθηκαν από Αλγερινούς πειρατές. Της άφησαν, ωστόσο, μια τεράστια περιουσία, την οποία ξόδεψε εξ ολοκλήρου για να αγοράσει καράβια και εξοπλισμό για την Ελληνική Επανάσταση. 
Δολοφονήθηκε στις 22 Μαΐου 1825 από κάποιον Σπετσιώτη σε συμπλοκή για προσωπικούς λόγους και ενώ ετοιμαζόταν να αντιμετωπίσει τον Ιμπραήμ με στόχο να του αποκόψει τον θαλάσσιο ανεφοδιασμό. 
Μετά θάνατον, έλαβε τιμητικά από την Ελληνική Πολιτεία τον βαθμό της Υποναυάρχου.


         4. Μαντώ Μαυρογένους (Τεργέστη, 1796 - Πάρος, Ιούλιος 1848)

Η Μαντώ Μαυρογένους υπήρξε μια από τις σπουδαίες μορφές της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Ήταν μια όμορφη γυναίκα αριστοκρατικής καταγωγής, που μεγάλωσε σε μια σημαντική οικογένεια, επηρεασμένη από το κλίμα της εποχής του Διαφωτισμού. 
Ήταν κόρη του εμπόρου και μέλους της Φιλικής Εταιρείας, Νικόλαου Μαυρογένη και της Ζαχαράτης Χατζή Μπάτη. Οι γονείς της κατάγονταν από τη Μύκονο, αλλά έμεναν στην Τεργέστη ήδη δέκα χρόνια, επειδή ο πατέρας της ήταν σπαθάρης (υπασπιστής) του ηγεμόνα της Μολδαβίας και η μητέρα της, η Ζαχαράτη, μια δραστήρια και ικανή γυναίκα διηύθυνε στην Τεργέστη τις εμπορικές υποθέσεις του άντρα της. Ένας από τους προγόνους της, ο μεγάλος θείος του πατέρα της, Νικόλαος Μαυρογένης, ήταν Δραγουμάνος του Στόλου και Πρίγκιπας της Βλαχίας. Λίγο καιρό πριν την Επανάσταση μετακόμισε με τον Θείο της τον Παπα-Μαύρο στην Τήνο. Κάτοχος της γαλλικής γλώσσας, συνέταξε συγκινητική έκκληση προς τις γυναίκες της Γαλλίας, ζητώντας τη συμπαράστασή τους στον πληθυσμό της Ελλάδας, γεγονός που συνετέλεσε να γίνει διάσημη σε όλη την Ευρώπη για την ομορφιά, την μόρφωση, αλλά και την ανδρεία της. 
Μετακόμισε στο Ναύπλιο το 1823, για να βρίσκεται στον πυρήνα του αγώνα, όπου γνώρισε τον Δημ. Υψηλάντη με τον οποίον και αρραβωνιάστηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα. Δυστυχώς, τον Μάιο του ίδιου χρόνου και ενώ είχε ήδη ξοδέψει μεγάλο μέρος της περιουσίας της στον Αγώνα, το σπίτι της κάηκε τελείως και η περιουσία της λεηλατήθηκε. Μετά από αυτό πήγε στην Τρίπολη για να είναι μαζί με τον Υψηλάντη. 
Στον αρραβώνα αντιτάχθηκαν πολλοί από τους πολιτικούς παράγοντες της εποχής, οι οποίοι είδαν στην ενοποίηση των δύο αυτών ισχυρών και ευγενών οικογενειών, μια μελλοντική απειλή. Ο «επικεφαλής» των αντιπάλων τους στην Ελλάδα ήταν ο Ιωάννης Κωλέττης, ο οποίος με τις ραδιουργίες και τα ψεύδη του πέτυχε την διάλυση του αρραβώνα. Η Μαντώ, επέστρεψε στο Ναύπλιο όπου ζούσε σε κατάσταση εξαθλίωσης, στερήσεων και φτώχειας. Μετά το θάνατο του Υψηλάντη εξορίστηκε από το Ναύπλιο και εγκαταστάθηκε στην Μύκονο, όπου ασχολήθηκε με τη συγγραφή των απομνημονευμάτων της. 
Όταν ο πόλεμος τελείωσε, ο Ιωάννης Καποδίστριας της απέδωσε τον βαθμό του Αντιστράτηγου επί τιμή και της χορήγησε μια κατοικία στο Ναύπλιο, όπου και μετακόμισε για να καταλήξει τελικά στην Πάρο όπου τον Ιούλιο του 1848 πέθανε φτωχή και λησμονημένη.

 

5.    Άννα Κομνηνή (1083 – 1153)

Η Άννα Κομνηνή ήταν Βυζαντινή πριγκίπισσα, ιστορικός και ιατρός, από τις σημαντικότερες μορφές της πνευματικής ζωής της αυτοκρατορίας κατά τον 12ο αιώνα, κόρη και πρωτότοκο παιδί του αυτοκράτορα Αλέξιου Α΄ Κομνηνού και της αυτοκράτειρας Ειρήνης Δούκαινας. Θεωρείται η πρώτη γυναίκα ιστορικός. Στο περίφημο ιστορικό της έργο «Αλεξιάς» καθρεφτίζεται η μεγάλη παιδεία της, η αρχαιομάθειά της, η εξοικείωσή της με την Αγία Γραφή και προπαντός η αφοσίωση και ο θαυμασμός της για τον πατέρα της.

Γεννήθηκε την 1η Δεκεμβρίου του 1083 στην Πορφύρα, το δωμάτιο στο ανάκτορο της Κωνσταντινούπολης όπου γεννιούνταν τα παιδιά των αυτοκρατόρων και έτυχε επιμελέστατης μόρφωσης και παιδείας. Το 1091 μνηστεύθηκε τον Κωνσταντίνο Δούκα, γιο του πρώην αυτοκράτορα Μιχαήλ Ζ΄ ενώ, μετά τον θάνατο του Κωνσταντίνου Δούκα, το 1097, παντρεύτηκε τον Νικηφόρο Βρυέννιο.

Όταν το 1118 πέθανε ο πατέρας της, οργάνωσε συνωμοσία κατά του αδελφού της, νόμιμου διάδοχου και μετέπειτα ικανότατου αυτοκράτορα Ιωάννη Β΄(1118 – 1143), η οποία απέτυχε εξαιτίας της άρνησης του συζύγου της να πάρει μέρος σε αυτήν. Το 1137, μετά τον θάνατο του συζύγου της Νικηφόρου Βρυέννιου, αποσύρεται στην Αγία Μονή της Κεχαριτωμένης, στην Κωνσταντινούπολη, όπου και συνέγραψε μεταξύ των ετών 1137 και 1148 την «Αλεξιάδα», σε 15  βιβλία (κεφάλαια). Στο έργο αυτό κατέγραψε την ιστορία του πατέρα της Αλεξίου Α΄ μεταξύ 1069 και 1118. Η γλώσσα και η μορφή του κειμένου αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα του αττικισμού. Το έργο της αποτελεί σημαντική πηγή για την Α΄ Σταυροφορία και πολύτιμο για τις γεωγραφικές και τοπογραφικές πληροφορίες που περιέχει. Πέθανε μετά το 1148, αλλά άγνωστο ακριβώς πότε, πιθανότατα το 1153.

 

6.   Υπατία της Αλεξάνδρειας (350-415 μ.Χ.)

Ήταν νεοπλατωνική φιλόσοφος, μαθηματικός, καθώς και αστρονόμος. Υπήρξε διευθύντρια της νεοπλατωνικής σχολής της Αλεξάνδρειας. Είναι η πρώτη γυναίκα μαθηματικός που γνωρίζουμε και ήταν η τελευταία επικεφαλής της Φιλοσοφικής Σχολής της Αλεξάνδρειας, αλλά και προστάτιδα της περίφημης βιβλιοθήκης. Δίδασκε φιλοσοφία και αστρονομία, θεωρείται δε ότι βελτίωσε τον αστρολάβο. Καθώς είχε προσχωρήσει στη φιλοσοφία του Νεοπλατωνισμού, στοχοποιήθηκε από εχθρούς της, με αποτέλεσμα να κατηγορηθεί για μαγεία και να κατακρεουργηθεί από τον φανατισμένο όχλο.

 


7.    Κλεοπάτρα Ζ΄ (Ιανουάριος 69 π.Χ. – 12 Αυγούστου 30 π.Χ.)


Η Κλεοπάτρα Ζ΄ Φιλοπάτωρ υπήρξε Ελληνίδα βασίλισσα και η τελευταία ουσιαστική βασίλισσα της πτολεμαϊκής Αιγύπτου. Μετά τη βασιλεία της, η Αίγυπτος έγινε επαρχία της νεοϊδρυθείσας τότε Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Ήταν μέλος της δυναστείας των Πτολεμαίων, μίας ελληνικής οικογένειας, μακεδονικής καταγωγής, που κυβέρνησε την Αίγυπτο μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου κατά την Ελληνιστική περίοδο.

Ο γιος της Πτολεμαίος ΙΕ΄ Καισαρίων βασίλεψε μόνο κατ' όνομα, προτού εκτελεστεί. Η βασιλεία της Κλεοπάτρας Ζ΄ σηματοδοτεί το τέλος της ελληνιστικής και την αρχή της ρωμαϊκής περιόδου στην ανατολική Μεσόγειο.

Παρά το γεγονός ότι ήταν ικανή και δαιμόνια μονάρχης, έγινε διάσημη κυρίως γιατί κατόρθωσε να σαγηνεύσει δύο από τους ισχυρότερους άνδρες της εποχής της, τον Ιούλιο Καίσαρα και τον Μάρκο Αντώνιο, αλλά και για την ομορφιά και το τραγικό της τέλος. Χάρη στη φιλοδοξία και την προσωπική της γοητεία επηρέασε καθοριστικά τη ρωμαϊκή πολιτική σε μια αποφασιστική περίοδο.

Όπως μάλιστα έχει επισημανθεί από σύγχρονους ιστορικούς, εάν νικούσαν στην ναυμαχία του Ακτίου (2 Σεπτεμβρίου 31 π.Χ.) ο Μ. Αντώνιος και η Κλεοπάτρα τον Οκταβιανό Αύγουστο, η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία θα γινόταν ελληνική 4 αιώνες περίπου πριν από το Βυζάντιο.

 

           8. Ολυμπιάς (373 π.Χ. - 316 π.Χ.)

Η Ολυμπιάδα ήταν πριγκίπισσα του Δωρικού φύλου των Μολοσσών  της Ηπείρου, κόρη του βασιλιά Νεοπτολέμου B´, σύζυγος του Βασιλέα των Μακεδόνων Φιλίππου Β´ και μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Το όνομα της, σύμφωνα με τον ιστορικό W. Heckel, ήταν Πολυξένη όταν ήταν παιδί, Μυρτάλη όταν παντρεύτηκε, και αργότερα μετονομάστηκε σε Ολυμπιάδα και Στρατονίκη. Το όνομα Ολυμπιάδα της δόθηκε, σύμφωνα με την παράδοση, ύστερα από την νίκη του Φίλιππου στους Ολυμπιακούς αγώνες του 356 π.Χ.

Είχε πολλές αρετές, αρκετές από τις οποίες μετέδωσε στο γιο της, τον Αλέξανδρο Γ´. Στην πολυκύμαντη και ταραχώδη ζωή της συναντώνται μεγάλα προτερήματα και μεγάλα ελαττώματα. Ως αφοσιωμένη μητέρα, είχε τάξει τη ζωή της σε ένα μόνο σκοπό και τον υπηρετούσε με πάθος: πώς θα εξασφάλιζε για το γιο της τη διαδοχή του θρόνου της Μακεδονίας μέσα στη δίνη των μηχανορραφιών και δολοπλοκιών στην αυλή της Πέλλας. Οι σχέσεις των δύο συζύγων έως τo 337 π.Χ., οπότε και η Μακεδόνισσα Κλεοπάτρα, ανεψιά του στρατηγού Άτταλου, ανυψώνεται ως ισότιμη και νόμιμη βασίλισσα, υπήρξαν κατά βάσιν αρμονικές, χωρίς να λείπουν κάποιες εκρήξεις. Ο Φίλιππος της εμπιστευόταν τη διακυβέρνηση του κράτους, όταν απουσίαζε στις συχνές και μακρόχρονες εκστρατείες του.

Ο Μέγας Αλέξανδρος διακρινόταν για την αφοσίωση στη μητέρα του, παρά τον δύστροπο και αυταρχικό χαρακτήρα της. Όταν ο Αντίπατρος, που είχε μείνει τοποτηρητής στη Μακεδονία, έγραψε στον Αλέξανδρο, που βρισκόταν στην Ασία, ένα εκτενές γράμμα, γεμάτο παράπονα για την Ολυμπιάδα, ο Μέγας Αλέξανδρος είπε, αφού το διάβασε: "Δεν ξέρει ο Αντίπατρος ότι ένα μόνο δάκρυ της μητέρας μου αρκεί, για να σβήσει χίλιες τέτοιες επιστολές!"



           9. Τελέσιλλα του Άργους (περ. 510 π.Χ.)


Η Τελέσιλλα ήταν εξέχουσα λυρική ποιήτρια. Όταν ήταν μικρή, αρρώσταινε διαρκώς. Τότε συμβουλεύτηκε έναν μάντη που της είπε να αφιερωθεί στις Μούσες. Μελέτησε μουσική και ποίηση και γρήγορα θεραπεύτηκε. 
Εξελίχθηκε σταδιακά σε ικανή ποιήτρια που άσκησε επιρροή, θεωρήθηκε μάλιστα μία από τις εννέα σημαντικότερες γυναίκες λυρικές ποιήτριες της αρχαίας Ελλάδας από τον Αντίπατρο τον Θεσσαλονικέα. 
Έγινε πολύ γνωστή όταν έδιωξε τους Σπαρτιάτες από τη γενέτειρα της, έχοντας συγκεντρώσει και οπλίσει της γυναίκες, τους δούλους και τους εναπομείναντες άνδρες της πόλης. Ο πρόχειρος αυτός στρατός πολέμησε τόσο ένδοξα, που οι Σπαρτιάτες αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν ατάκτως. 



10.Σαπφώ (περ. 630 π.Χ.- 570 π.Χ.)

Πιθανότατα γεννήθηκε στην Ερεσό της Λέσβου. Ήταν σύγχρονη του λυρικού ποιητή και πολιτικού Αλκαίου και του Πιττακού του Μυτιληναίου, ενός εκ των 7 σοφών της αρχαίας Ελλάδος.

Η Σαπφώ θεωρείται με την ποίησή της, η οποία ήταν γραμμένη στην αιολική διάλεκτο, ως η σημαντικότερη λυρική ποιήτρια της αρχαιότητας.

Ο Πλάτων την ονομάζει «σοφή» και «δέκατη Μούσα», ο Ανακρέων, ένας από τους εννέα σημαντικούς λυρικούς ποιητές της αρχαιότητας,  «ηδυμελή», ο Λουκιανός «μελιxρόν αύχημα Λεσβίων» οι Ιουλιανός και Αντίπατρος «θηλυκό Όμηρο» και «τιμή Λεσβίων γυναικών».  Ο επίσης Μυτιληνιός σύγχρονος ποιητής Οδυσσέας Ελύτης την περιέγραψε σαν μια «μακρινή εξαδέλφη» του με την οποία μεγάλωσαν παίζοντας «στους ίδιους κήπους, γύρω από τις ίδιες ροδιές, πάνω απ' τις ίδιες στέρνες» και της αφιέρωσε ένα από τα μικρά του έψιλον.

Η συγγραφή και η σύνθεση ποιημάτων ήταν τα αντικείμενά της.  Ίσως, ουδείς άλλος λογοτέχνης μπορεί να συγκριθεί με τη Σαπφώ στην ομορφιά της σκέψης, στον μελωδικό της στίχο και στην ένταση των αισθημάτων της. 

Διεθνώς, θεωρείται έως και σήμερα, ως σημαντικότατη ποιήτρια.

 Δημήτρης Ε. Ευαγγελίδης 

8-3-2021